Πρωτομαγιά σήμερα. Αργία για μεγάλο κομμάτι της Ελλάδος καθώς πρόκειται για επίσημη αργία του κράτους με αρκετό κόσμο να συμμετέχει και στις εργασιακές κινητοποιήσεις καθώς η Πρωτομαγιά εδώ και χρόνια ονομάζεται εργατική πρωτομαγιά. Και με πλήθος κόσμου παρά τον συννεφιασμένο ίσως και βροχερό καιρό να τρέχει στην ύπαιθρο για να γιορτάζει τον ερχομό της Άνοιξης. Η πρωτομαγιά από αρχαιοτάτων χρόνων γιορτάζουμε τον ερχομό της άνοιξης και είναι μια γιορτή της φύσης. Έτσι η σημερινή ημέρα έχει διπλή σημασία καθώς Η Εργατική Πρωτομαγιά ως Εθνική Εργατική Εορτή καθιερώθηκε στην Ελλάδα στις 7 Απριλίου 1937 και η Πρωτομαγιά είναι μια γιορτή της άνοιξης καθώς ο Μάιος είναι και ο χαρακτηριστικός μήνας της Άνοιξης. Είναι μια γιορτή της φύσης και της Άνοιξης. Ας δούμε όμως τι γιορτάζουμε σήμερα ως προς το κομμάτι της φύσης και της Άνοιξης.
Η Πρωτομαγιά γιορτάζεται εκατοντάδες χρόνια, καθώς έχει τις ρίζες τις σε αρχαίες εποχές και δοξασίες της άνοιξης. Πιο συγκεκριμένα ο εορτασμός της έχει τις ρίζες του στις παγανιστικές εορτές του παρελθόντος, με πολλά από τα αρχαία έθιμα να επιβιώνουν μέχρι και σήμερα. Και είχε καταφέρει εδώ και χρόνια να είναι μια παγκόσμια εορτή ανεξαρτήτως θρησκείας καθώς η άνοιξη εορτάζεται παγκοσμίως. Ένα από τα έθιμα που φτάνει και στις μέρες μας και ειδικά στην χώρα μας είναι το μαγιάτικο στεφάνι και είναι το μοναδικό σχεδόν έθιμο, που εξακολουθεί να μας δένει με την παραδοσιακή πρωτομαγιά, μια γιορτή της άνοιξης και της φύσης με πανάρχαιες ρίζες πλούσια σε εκδηλώσεις σε παλιότερες εποχές. Το στεφάνι κατασκευαζόταν με βέργα από ευλύγιστο και ανθεκτικό ξύλο κρανιάς ή κλήματος και στολιζόταν με λουλούδια και θαλερά κλαδιά από καρποφόρα δέντρα (αμυγδαλιά με αμύγδαλο, συκιά με τα σύκα, ροδιά με ρόδι ) αλλά και στάχυα από σιτάρι και κριθάρι, κρεμμύδι και σκόρδο για το μάτι.
Η χρησιμοποίηση πρασινάδας και όχι τόσο λουλουδιών με σκοπό τη μετάδοση της θαλερότητας και της γονιμότητάς τους στον άνθρωπο είναι το κύριο χαρακτηριστικό των μαγιάτικων συνηθειών. Στον αγροτικό μάλιστα χώρο δεν ήταν απαραίτητο το πλέξιμο στεφανιών αλλά η τοποθέτηση πάνω από την πόρτα του σπιτιού δέσμης από χλωρά κλαδιά ελιάς, συκιάς, νερατζιάς, πορτοκαλιάς κ.ά. μαζί με λουλούδια. Απαραίτητη ήταν η ύπαρξη μεταξύ των λουλουδιών και χλωρών κλαδιών φυτών αποτρεπτικών του κακού, όπως τσουκνίδα, σκόρδο, δαιμοναριά, αγκάθια. Σε ορισμένες περιοχές οι μαγικές ενέργειες για υγεία συνοδεύονται από ομαδικές εκδηλώσεις, όπως αγερμούς (παιδιά στεφανωμένα με λουλούδια και κρατώντας κλαδιά καρποφόρων δένδρων έλεγαν τραγούδια του Μάη
Ο εορτασμός της Πρωτομαγιάς συνδέεται με την ανθρώπινη χαρά για την άνοιξη και τη βλάστηση. Το μάζεμα των λουλουδιών για το πρωτομαγιάτικο στεφάνι, ενισχύει στη σημερινή εποχή τις σχέσεις του ανθρώπου με τη φύση, από την οποία οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν απομακρυνθεί λόγω του τρόπου ζωής των σύγχρονων πόλεων.
Στα μέρη της Μικράς Ασίας, σε κάθε στεφάνι έβαζαν, εκτός από λουλούδια, ένα σκόρδο για τη βασκανία, ένα αγκάθι για τον εχθρό κι ένα στάχυ για την καλή σοδειά. Το μαγιάτικο στεφάνι στόλιζε τις πόρτες των σπιτιών ως του Αϊ – Γιαννιού του Θεριστή και τότε, το καίγανε στις φωτιές του αγίου.
Στα Δωδεκάνησα, μαζεύουν ένα λουλούδι που το λένε «ανοιχτομάτη» και πιστεύουν πως όποιος το έχει είναι πάντα γερός και τυχερός.
Η παράδοση θέλει τους αγρότες να φτιάχνουν από μόνοι τους τα πρωτομαγιάτικα στεφάνια με κάπως διαφορετικό τρόπο από αυτόν που έχουμε συνηθίσει. Στη Σέριφο, ήδη από το βράδυ της πρωτομαγιάς, κρεμούν στην πόρτα του σπιτιού τους ένα στεφάνι από λουλούδια, προσθέτοντας όμως και τσουκνίδες, κριθάρι και σκόρδο.
Στην Αγιάσο της Λέσβου, φτιάχνουν στεφάνια από όλα τα λουλούδια και βάζουν μέσα «δαιμοναριά», άγριο χόρτο με πλατιά φύλλα και κίτρινα λουλούδια για να δαιμονίζονται οι γαμπροί. Στα μέρη της Μικράς Ασίας σε κάθε στεφάνι έβαζαν, εκτός από λουλούδια, ένα σκόρδο για τη βασκανία, ένα αγκάθι για τον εχθρό κι ένα στάχυ για την καλή σοδειά.
Το μαγιάτικο στεφάνι στόλιζε τις πόρτες των σπιτιών ως του Αϊ – Γιαννιού του Θεριστή και τότε, το καίγανε στις φωτιές του αγίου.
Εκτός από το μαγιάτικο στεφάνι, σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας αναβιώνουν ακόμα και στις μέρες μας κάποια ενδιαφέροντα έθιμα που έχουν λυτρωτικές, εξαγνιστικές ιδιότητες και κυρίως έχουν να κάνουν με την καλοτυχία και την υγεία.
Στην Κέρκυρα, ένα νησί που φημίζεται για τις ξεχωριστές της παραδόσεις και για τους ανθρώπους της που παραμένουν πιστοί σε αυτές, το Μαγιόξυλο έχει την τιμητική του.
Οι κάτοικοι περιφέρουν έναν κορμό κυπαρισσιού, σκεπασμένο με κίτρινες μαργαρίτες που γύρω του έχει ένα στεφάνι με χλωρά κλαδιά. Με το μαγιόξυλο αυτό, οι νέοι εργάτες ντυμένοι με κάτασπρα παντελόνια και πουκάμισα και κόκκινα μαντήλια στο λαιμό βγαίνουν στους δρόμους, τραγουδώντας το Μάη.
Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας το πήδημα στη φωτιά είναι μία απαραίτητη τελετουργική διαδικασία που θα αποτρέψει τις αρρώστιες εξασφαλίζοντας την καλή υγεία. Νέοι και γυναίκες μεγάλης ηλικίας μαζεύονται την παραμονή της Πρωτομαγιάς, μόλις δύσει ο ήλιος και ανάβουν φωτιές με ξερά κλαδιά που έχουν συγκεντρώσει αρκετές μέρες πριν.
Όσο η φωτιά είναι αναμμένη οι γυναίκες χορεύουν κυκλικούς χορούς γύρω από τη φωτιά και τραγουδούν παραδοσιακά τραγούδια για την Πρωτομαγιά. Τα νέα παιδιά, αφού βρέξουν τα μαλλιά και τα ρούχα τους, πηδούν πάνω από τις φωτιές σαν μία συμβολική πράξη που αποσκοπεί στο να διώξει τον χειμώνα και την αρρώστια. Στην συνέχεια όλοι παίρνουν έναν δαυλό από φωτιά και την πηγαίνουν στο σπίτι τους για να φύγουν όλα τα κακά.
Και σε κάθε περιοχή της χώρας μπορεί να συναντήσουμε παρόμοιες παραλλαγές και εκδοχές, αλλά ένα είναι το κυρίαρχο στοιχείο η σύνδεση του ανθρώπου με την φύση. Όπου και να βρίσκεται, όποια και να είναι η θρησκεία του, η κοινωνική του θέση. Η πρωτομαγιά και η αγάπη για την φύση δεν έχει σύνορα δεν έχει όρια.