Ο Πάνος Μυλωνάς ήταν ο 22χρονος φοιτητής που έχασε τη ζωή του πριν από 14 χρόνια στο 145ο χιλιόμετρο της παλιάς -πλέον- εθνικής οδού που ένωνε την Αθήνα με την Πάτρα, με αποτέλεσμα μία από τις σήραγγες του αυτοκινητοδρόμου της νέας Εθνικής Οδού Κορίνθου-Πατρών να πάρει τ’ όνομά του.
Η μητέρα του Πάνου Μυλωνά, ο οποίος έχασε τη ζωή του πριν από 14 χρόνια, μιλάει για το Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας που έχει ιδρύσει και για τη σήραγγα που πήρε το όνομα του παιδιού της.
Πριν ένα χρόνο, ο Υπουργός Μεταφορών Χρήστος Σπίρτζης έδινε στην κυκλοφορία τον αυτοκινητόδρομο της νέας Εθνικής Οδού Κορίνθου-Πατρών. Στην ομιλία του, πέρα από τις πληροφορίες που έδωσε για τις κατασκευαστικές υποδομές, ανακοίνωσε και τα ονόματα των σηραγγών, ανάμεσα στα οποία βρισκόταν το όνομα του Πάνου Μυλωνά.
Ανάμεσα στα ονόματα που ακούστηκαν ήταν η πιο εύστοχη και συγκινητική επιλογή, αφού αυτό το όνομα κρύβει πίσω του μια ιστορία που συγκεντρώνει όλα τα χαρακτηριστικά μιας αρχαίας τραγωδίας. Ο Πάνος Μυλωνάς ήταν μόνο ένας από τους ανθρώπους που άφησαν την τελευταία τους πνοή στην άσφαλτο του δρόμου-καρμανιόλα που υπήρχε.
Το 2004 στην προσπάθειά του να φτάσει με το αυτοκίνητο του στη σχολή Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών του Πανεπιστημίου Πατρών όπου φοιτούσε, ένας οδηγός έχασε τον έλεγχο του αυτοκινήτου του και μπήκε στην αντίθετη λωρίδα, με αποτέλεσμα να συγκρουστούν. Αν και το αυτοκίνητο του Πάνου εκτινάχθηκε σε ένα πάρκινγκ 200 μέτρα από το σημείο του δυστυχήματος, ο ίδιος μπόρεσε να μαζέψει το αυτοκίνητο φρενάροντας. Την ίδια στιγμή, όμως, μια μηχανή έπεσε με ανεξέλεγκτη ταχύτητα επάνω του με αποτέλεσμα να χάσει τη ζωή του ακαριαία.
Η μητέρα του Πάνου Μυλωνά ήταν εκεί, όταν ο Χρήστος Σπίρτζης ανακοίνωνε από το μικρόφωνο πως το όνομα του γιου της θα δοθεί στη σήραγγα Αιγείρας της Ολυμπίας Οδού. Όταν της τηλεφωνώ, η φωνή της είναι σταθερή, γεμάτη απ’ αυτήν την πραότητα που επιβάλλει η ατέρμονη οδύνη. Μετά το δυστύχημα που κόστισε τη ζωή του Πάνου, εκείνη δημιούργησε το Ελληνικό Ινστιτούτο Έρευνας και Εκπαίδευσης για την Οδική Ασφάλεια και την Πρόληψη & Μείωση των Τροχαίων Ατυχημάτων, το οποίο πήρε το όνομα του γιου της.
Κύριος σκοπός του Ινστιτούτου είναι η υποστήριξη και προώθηση δραστηριοτήτων σε θέματα τα οποία προάγουν την οδική ασφάλεια, την κυκλοφοριακή αγωγή, τη μελέτη, την έρευνα, την ενημέρωση και εκπαίδευση, στοχεύοντας κατ’ εξοχήν στην πρόληψη και μείωση των τροχαίων ατυχημάτων. Με ένα πείσμα ακαταμάχητο εδώ και χρόνια προσπαθεί να μεταβολίσει τον πόνο της απώλειας σε ένα συγκεκριμένο στόχο: «Να μη χαθούν άλλες ζωές στην άσφαλτο. Κανείς να μη νιώσει ό,τι ένιωσα εγώ χάνοντας τον Πάνο», λέει.
Πριν από 14 χρόνια, έκανε την ίδια διαδρομή για να φτάσει στο Νοσοκομείο του Ρίο, μόλις ειδοποιήθηκε πως ο γιος της είχε ατύχημα. Λίγη ώρα αργότερα, μια νοσοκόμα τής έφερνε τα ρούχα του σε μια μαύρη σακούλα.
«Ο γιος μου έχασε τη ζωή του από αυτό που αγαπούσε περισσότερο, χωρίς να φταίει, γιατί στον δρόμο δεν αρκεί να είσαι μόνο εσύ προσεκτικός», λέει η μητέρα του Πάνου, Βάσω Μυλωνά, μιλώντας για τον γιο της. Από μικρός ασχολήθηκε με αγώνες καρτ και από τα 13 του είχε ξεκινήσει να αρθρογραφεί στο περιοδικό «Modeling». Παράλληλα με τις σπουδές του, εργαζόταν ως συντάκτης στο περιοδικό Auto Motor und Sport και μάλιστα το εκπροσωπούσε σε διοργανώσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Αντιμετώπιζε το αυτοκίνητο ως τεχνολογικό επίτευγμα, αλλά και ως μέσο επέκτασης της ανθρώπινης κινητικότητας. Σε ηλικία μόλις 22 ετών ήταν ο νεότερος δημοσιογράφος στην Ευρώπη στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Ράλι (WRC). «Ήταν ένα παιδί ταλαντούχο, αλλά πολύ σεμνό και αυτό τον έκανε αγαπητό σε όλους», λέει η ίδια.
Για την ονοματοδοσία της σήραγγας δεν γνώριζε αρχικά. Το έμαθε όσο βρισκόταν καθ’ οδόν για τα εγκαίνια του νέου αυτοκινητόδρομου. «Με είχαν καλέσει με την ιδιότητα της Προέδρου του Ινστιτούτου. Μου είπαν πως θα βάλουν ένα πούλμαν για προσκεκλημένους και πήρα ένα ταξί για να φτάσω ως το πούλμαν. Δεν μπορούσα να πάω με το αυτοκίνητό μου, επειδή αυτός είναι ένας δρόμος που δεν μπορώ να τον οδηγήσω πια.
Ο οδηγός με είδε συγχυσμένη και στεναχωρημένη. Μάλιστα, είχα ξεχάσει κάτι στο σπίτι γύρισα να το πάρω. Του ζήτησα συγγνώμη επειδή με περίμενε αρκετή ώρα. Για κάποιο λόγο, του είπα πως είχα να πάω σε αυτά τα εγκαίνια και πως ήταν δύσκολο για μένα. Γύρισε, με κοίταξε και με ρώτησε αν είμαι η μητέρα του Πάνου Μυλωνά. Μου είπε πως παρακολουθεί αυτά που κάνουμε, πως είχε χάσει κι εκείνος τον αδερφό του στον δρόμο προς την Πρέβεζα και πως οι δράσεις του Ινστιτούτου τον είχαν συγκινήσει. Τον ρώτησα τι του χρωστάω όταν έφτασα και δεν δέχτηκε να τον πληρώσω. Είπε πως είναι εκείνος που μου χρωστάει. Δεν ήξερα τι να πω, έμεινα για λίγο εκεί διότι είχαν βουρκώσει τα μάτια μου και δεν ήθελα να με δει κανείς έτσι.
Αργότερα μπήκα στο λεωφορείο, κοιτούσα τον δρόμο και σκεφτόμουν τον Πάνο. Αυτός ο δρόμος δεν έχει καμιά σχέση με τον δρόμο που ξέραμε, έχει αλλάξει – παρόλο που σε πολλά σημεία είναι η ίδια χάραξη. Όταν φτάναμε στο σημείο που χάθηκε ο Πάνος, χτύπησε το τηλέφωνό μου. Ήταν ο Χρήστος Σπίρτζης και μου είπε «Κυρία Μυλωνά, μπορείτε να μου βεβαιώσετε ποια ήταν η σχολή του Πάνου; Θα δώσουμε σε μια σήραγγα το όνομα του». Τον ευχαρίστησα, αλλά δεν μπορούσα να μιλήσω γιατί η φωνή μου έτρεμε», λέει περιγράφοντας τη στιγμή που έμαθε για την ονοματοδοσία, ενώ η φωνή της τρεμοπαίζει ξανά όταν μιλάει για το χειροκρότημα του κόσμου την ώρα που ακούστηκε το όνομα του γιου της.
«Από την ημέρα που χάσαμε τον Πάνο, μέσα σε μια δεκαετία είχαμε 53% μείωση στα θανατηφόρα τροχαία και θέλω να πιστεύω πως το Ινστιτούτο με τη διαρκή δράση του έχει συμβάλλει σε αυτό».
Πριν από 14 χρόνια, έκανε την ίδια διαδρομή για να φτάσει στο Νοσοκομείο του Ρίο, μόλις ειδοποιήθηκε πως ο γιος της είχε ατύχημα. Λίγη ώρα αργότερα, μια νοσοκόμα τής έφερνε τα ρούχα του σε μια μαύρη σακούλα. Έναν χρόνο μετά παρά τις δυσκολίες, η κυρία Μυλωνά κατάφερε να ξεκινήσει το Ινστιτούτο: «Όταν ο Πάνος έφυγε, έγινε μια μεγάλη διαμαρτυρία και μέσα από το site του Πανεπιστημίου μαζεύτηκαν μέσα σε έναν μήνα 3.500 υπογραφές ανθρώπων που προσυπέγραψαν για τον άδικο χαμό του Πάνου, του γιου μου, που δεν γύρισε ποτέ στη σχολή του.
Έγραφαν συνθήματα για την καρμανιόλα που είχαμε για εθνικό δρόμο. Έτσι ξεκίνησε η ιδέα για το Ινστιτούτο. Το Πανεπιστήμιο δημιούργησε μια υποτροφία που δίνεται κάθε χρόνο στον καλύτερο μηχανολόγο. Τη δεύτερη χρονιά που δόθηκε η υποτροφία, άλλο ένα περιστατικό που με είχε συγκινήσει ήταν ότι είχαν κάνει κατάληψη στην Πρυτανεία και το Πανεπιστήμιο ήταν κλειστό. Για να γίνει η τελετή για την απονομή της υποτροφίας, άνοιξαν το Πανεπιστήμιο για να μπούμε. Υπήρχε πάντα σεβασμός για τον Πάνο. Έχει αναδειχθεί μέσα από την ιστορία του γιου μου μεγαλείο της ανθρώπινης ζωής και της αξίας της, ακριβώς όπως θα ήθελε κι εκείνος», εξηγεί.
Σήμερα, 14χρόνια μετά, το Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας «Πάνος Μυλωνάς», είναι πλέον συμβουλευτικό όργανο του ΟΗΕ, προωθεί τη χάρτα οδικής ασφάλειας σε επτά χώρες, ενώ κάνει συνεχόμενες δράσεις με εκπαιδευτικά προγράμματα. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει κανένας άλλος φορέας -κυβερνητικός ή μη- τόσο ενεργός και αποτελεσματικός στον συγκεκριμένο τομέα. «Από την ημέρα που χάσαμε τον Πάνο, μέσα σε μια δεκαετία είχαμε 53% μείωση στα θανατηφόρα τροχαία και θέλω να πιστεύω πως το Ινστιτούτο με τη διαρκή δράση του έχει συμβάλλει σε αυτό», λέει η ίδια όταν τη ρωτώ τι έχει αλλάξει όλα αυτά τα χρόνια στην οδική συμπεριφορά των ανθρώπων.
Λίγο πριν κλείσουμε το τηλέφωνο, επισημαίνει πως «για να σταματήσουν να πεθαίνουν άνθρωποι στην άσφαλτο θα πρέπει να γίνεται εφαρμογή του κώδικα οδικής κυκλοφορίας, να εφαρμόζεται η νομοθεσία και να υπάρχει συστηματική αστυνόμευση. Χρειάζεται μια συνεχής ενημέρωση των οδηγών και το θέμα της οδικής συμπεριφοράς είναι κάτι που θέλει διαρκή προσπάθεια γιατί παραμένει πρόβλημα. Ένας αυτοκινητόδρομος δεν λύνει όλα τα προβλήματα. Θα πρέπει να υπολογίζουμε περισσότερο την αξία της ανθρώπινης ζωής».