Τα παιδιά της Σαμαρίνας είναι ένα ηρωικό δημοτικό τραγούδι, πασίγνωστο σε όλη την Ελλάδα, που τοποθετείται και αυτό στην Ελληνική Επανάσταση.
Η Σαμαρίνα είναι ένα κεφαλοχώρι του Νομού Γρεβενών, ένα από τα υψηλότερα (1.450 υψόμετρο) και γνωστότερα Βλαχοχώρια της Ελλάδας.
Το 1826, στην πολιορκία του Μεσολογγίου, οι Σαμαριναίοι μετέχουν στην αθάνατη φρουρά των Μακεδόνων, η οποία πολεμούσε με ανδρεία. Η ομάδα των Σαμαριναίων αποτελείτο από 120 μαχητές, με αρχηγό τον Μίχο Φλώρο, και βρέθηκαν να μάχονται με ηρωισμό στην «Ντάπια», στο πλευρό του στρατηγού Μάκρη.
Μερικά από τα ονόματα των μαχητών, που διέσωσε η παράδοση, ήταν των Μάκρη, Μανάκα, Αβραμούλη, Συράκου, Μ. Μπούσια, Γκιολδάρη, Τζίμου. Κατά την Έξοδο του Μεσολογγίου η Μακεδονική φρουρά ήταν εμπροσθοφυλακή των πολιορκημένων, με συνέπεια να έχει τις μεγαλύτερες απώλειες από τα πυρά των Οθωμανών.
Διεσώθησαν μόνο 33 Σαμαριναίοι, ενώ οι υπόλοιποι, Φλώρος, Μακρής, Αβραμούλης κ.ά., έπεσαν ηρωικά στο Μεσολόγγι.
Όπως θρυλείται, ο καπετάνιος Μίχος Φλώρος, βαριά τραυματισμένος, έδωσε στα παλικάρια που σώθηκαν ως τελευταία του επιθυμία τα λόγια του τραγουδιού «Παιδιά της Σαμαρίνας»:
«Κι εσείς παιδιά μωρέ κλεφτόπουλα. Παιδιά της Σαμαρίνας, μωρέ παιδιά καημένα. Αν πάτε, πά – μωρ’ πάνω στα βουνά, ψηλά στη Σαμαρίνα μωρέ παιδιά καημένα. Τουφέκια να μωρέ να μη ρίξετε. Τραγούδια να μην πείτε μωρέ παιδιά καημένα. Κι αν σας ρωτήσει μωρέ η μάνα μου, η δόλια η αδερφή μωρέ παιδιά καημένα. Μην πείτε, πεί – μωρέ πως εχάθηκα. Πως είμαι σκοτωμένος μωρέ παιδιά καημένα Μα πείτε πως παντρεύτηκα πήρα καλή γυναίκα…».
Οι 33 Σαμαριναίοι που σώθηκαν γύρισαν στο χωριό και έφεραν το κακό μαντάτο. Μάλιστα, σύμφωνα με τον θρύλο, τα παλικάρια του καπετάνιου έγραψαν τα λόγια αυτά στις φουστανέλες τους για να μην χαθούν, και αυτά τα λόγια αργότερα έγιναν μοιρολόι, το οποίο τραγουδούσαν οι ντόπιοι αλλά και σε άλλα μέρη όταν πέθαιναν αγαπημένα τους πρόσωπα. Αργότερα, ντύθηκε και με μουσική.
Η λαϊκή μούσα ύμνησε τον ηρωικό θάνατο των παλικαριών της Σαμαρίνας. Κάθε χρόνο η Σαμαρίνα παίρνει μέρος στις εκδηλώσεις της Εξόδου, ενώ το 2007 τοποθετήθηκε μνημείο στον Κήπο των Ηρώων στο Μεσολόγγι με απόφαση του εκεί δημοτικού συμβουλίου στη μνήμη των Σαμαριναίων πεσόντων.
(Άντληση στοιχείων από τις ιστοσελίδες του Πολιτιστικού Συλλόγου Σαμαρίνας, Λάρισας και Περιχώρων και της Κοινότητας Σαμαρίνας)