Συντήρηση αεροσκαφών: Είναι ένα δύσκολο επάγγελμα και απαιτεί αρκετή χειρωνακτική εργασία. Υπάρχει η αντίληψη πως δύσκολα μπαίνει μια γυναίκα στον χώρο αυτό. Παρακάτω βλέπουμε πόσο λάθος είναι αυτή η αντίληψη
ο Airbus A320 βγαίνει από το υπόστεγο συντήρησης της AEGEAN και οδηγείται προς τον χώρο στάθμευσης. Πολλοί είναι οι επιβάτες που θα επιβιβαστούν. Για όσους εργάστηκαν στην συντήρηση του αεροσκάφους υπάρχει ένα αίσθημα περηφάνιας.
Ανάμεσά τους, οι γυναίκες μηχανικοί του τμήματος συντήρησης. Το A320 έχει πάνω από 2.000 διακριτά εξαρτήματα και οι μηχανικοί του τα γνωρίζουν όλα. Άλλες έξι συνάδελφοί τους, σε άλλα τμήματα της Τεχνικής Διεύθυνσης, φροντίζουν για την απρόσκοπτη λειτουργία των αεροσκαφών και την ομαλή διεξαγωγή των πτήσεων.
Στην AEGEAN, από την πρώτη μέρα γυναίκες αναλάμβαναν θέσεις ευθύνης. Δεν ετέθη ποτέ ως στόχος, ως ζητούμενο. Απλώς επιλέγαμε πάντα τον κατάλληλο άνθρωπο για τη θέση.
Στην πρώτη γραμμή των μηχανικών δεν υπήρχε το 2013 καμία γυναίκα. «Ούτε το πρόσεξα ούτε με ένοιαξε», μας λέει σήμερα, «επειδή από την πρώτη στιγμή ενθουσιάστηκα και αγαπούσα πολύ την αεροπορία και τα αεροπλάνα».
Από την αρχή αντιμετώπισε τις επιφυλάξεις της οικογένειάς της. «Ο πατέρας μου, προερχόμενος κι εκείνος από τον χώρο της αεροπορίας, είχε χρειαστεί να εργαστεί για μεγάλα διαστήματα στο εξωτερικό και ανησυχούσε ότι, αν ακολουθούσα παρόμοια καριέρα, αυτό θα είχε επίπτωση στη ζωή μου και στην οικογένειά μου. Όταν είδε, όμως, ότι αυτή η ασχολία με έκανε να νιώθω χαρούμενη και ολοκληρωμένη, με στήριξε ολόψυχα».
Την ίδια εποχή, ήρθε για πρακτική και η κ. Αγγελική Ταχλιαμπούρη, από το ίδιο τμήμα των ΤΕΙ Χαλκίδας. «Η αλήθεια είναι ότι συνάντησα ένα κλίμα ευγενικής αμηχανίας, αφού οι συνάδελφοι δεν είχαν εργαστεί ξανά με γυναίκες. Δεν ήταν αυτονόητο ότι ξέραμε τη δουλειά, έπρεπε να το αποδείξουμε, όπως κάθε μηχανικός που έκανε την πρακτική του, άλλωστε».
Η κ. Μαρία Χατζηχριστοφή άρχισε να εργάζεται στην AEGEAN ως αεροσυνοδός το 2011, αλλά η αγάπη της για την αεροπορία και η φυσική της κλίση την έκαναν να στραφεί στο επάγγελμα του μηχανικού. «Οι δικοί μου ξαφνιάστηκαν. Κάποιοι άλλοι νόμιζαν ότι σκοπός μου είναι να καταλήξω σε κάποιο γραφείο. Αλλά εγώ το είχα αποφασίσει».
Ο Διευθύνων Σύμβουλος της AEGEAN, κ. Δημήτρης Γερογιάννης, θυμάται χαρακτηριστικά την περίπτωσή της: «Μου είπε ο Τεχνικός Διευθυντής μας ότι μια κυρία από το πλήρωμα καμπίνας θέλει να γίνει μηχανικός. “Μετά χαράς”, απάντησα, “αρκεί να βεβαιωθούμε ότι ξέρει τι ακριβώς σημαίνει αυτή η δουλειά”. Την κάλεσα στο γραφείο μου και διαπίστωσα ότι γνωρίζει πολύ καλά και είναι αποφασισμένη».
Η κ. Χατζηχριστοφή ολοκλήρωσε την εκπαίδευσή της, πέρασε με εξαιρετικό βαθμό τις εξετάσεις, έγινε μηχανικός και σήμερα εργάζεται στη συντήρηση επιπέδου γραμμής πτήσεων με δικαίωμα υπογραφής. «Είναι κοπιαστική εργασία», μας λέει. «Σηκώνουμε βάρη, χειριζόμαστε εργαλεία, κρεμόμαστε από ιμάντες, εργαζόμαστε στο ύπαιθρο. Αλλά δεν θα το άλλαζα με τίποτα. Είναι αυτό που ονειρεύτηκα και αυτό κάνω».
Και η κ. Ταχλιαμπούρη συμπληρώνει: «Όπως και όλοι οι συνάδελφοί μας, εργαζόμαστε μέρα και νύχτα, στην πίστα, με ήλιο, με κρύο, με βροχή. Δεν είναι η δουλειά μας αποκλειστικά στο υπόστεγο ούτε αποκλειστικά στην Αθήνα. Κάνουμε επιδιορθώσεις βλαβών σε νησιά, ακόμα και εκτάκτως στο εξωτερικό, αν η βλάβη συμβεί εκτός έδρας».
Στη βαριά συντήρηση εργάζεται και η κ. Σοφία Παυλίδου. Ως η πιο μικροκαμωμένη, την προτιμούν για κάθε εργασία που απαιτεί πρόσβαση σε στενά και δύσκολα σημεία του αεροσκάφους. «Είναι ένα από τα πλεονεκτήματά μας», λέει χαμογελώντας και τονίζει ότι η επιδεξιότητα των χεριών τους είναι, πολλές φορές, ανώτερη από εκείνη των αντρών συναδέλφων τους. «Κάποιες δουλειές απαιτούν μυϊκή δύναμη, κάποιες άλλες ελιγμούς και επιδεξιότητα. Η ομάδα πρέπει να έχει άτομα με ικανότητες που αλληλοσυμπληρώνονται».
«Το να λες ότι είσαι μηχανικός αεροσκαφών προκαλεί πάντα εντύπωση. Ο κόσμος δεν έχει συνηθίσει την παρουσία μας σε αυτόν τον χώρο». Η δουλειά του μηχανικού απαιτεί συνεννόηση με πολλές άλλες ειδικότητες. «Εκτός από τους συναδέλφους μας, μιλάμε και με τους πιλότους, με το πλήρωμα, με το προσωπικό εδάφους, κανείς δεν περιορίζεται στενά στο αντικείμενό του. Η εργασία μας είναι ομαδική και η συνεργασία απαραίτητη».
Σε αυτό συμφωνεί και η κ. Αρετή Δραγώνα. «Η ικανότητα επικοινωνίας είναι προαπαιτούμενο. Πρέπει μεν μονίμως να διαβάζεις, αλλά ταυτόχρονα πάντα να ρωτάς και να ακούς τους συναδέλφους σου, παλαιότερους και νεότερους. Το αεροπλάνο εξελίσσεται και μαζί του εξελισσόμαστε κι εμείς, μαθαίνοντας νέες τεχνολογίες και μεθόδους. Για παράδειγμα, πρόσφατα εκτελέσαμε αλλαγή ριναίου σκέλους, μια πολύ δύσκολη εργασία για την οποία συνεργαστήκαμε με τους πιο έμπειρους μηχανικούς μας, την αναλάβαμε από την αρχή και την εκτελέσαμε με τον καλύτερο τρόπο».
Τα στερεότυπα μπορεί να υπήρχαν στις παλαιότερες γενιές, τονίζει ο κ. Αλούκος. Ωστόσο, «ακόμα κι αν κάποιος θα ήθελε να τα εκφράσει, το περιβάλλον είναι έτσι δομημένο που δεν θα το κάνει ποτέ». Ο ίδιος τονίζει δύο ακόμα πλεονεκτήματα των γυναικών μηχανικών: «Πρώτον, είναι καλύτερες στο διάβασμα, πιο μελετηρές. Δεύτερον, όποτε εντάχθηκε μια κοπέλα σε ομάδα αντρών, η συνολική συμπεριφορά τους επηρεάστηκε προς το καλύτερο – είναι γνωστό ότι ο κώδικας επικοινωνίας μεταξύ αντρών δεν είναι ακριβώς με το “σεις” και με το “σας”».
Η εταιρεία, όμως, δεν έχει μόνο υπαλλήλους, έχει και πελάτες. Ορισμένοι επιβάτες, ενδεχομένως ακόμη και σήμερα, μπορεί να αναπαράγουν στερεότυπα που δεν θέλουν τις γυναίκες ικανές να αναλάβουν τέτοιους ρόλους. Ο κ. Γερογιάννης είναι κατηγορηματικός: «Χαιρόμαστε για τις γυναίκες μηχανικούς μας, όπως και για όλους τους ανθρώπους της οικογένειας της AEGEAN, που τιμούν την εμπιστοσύνη μας και δουλεύουν σκληρά για να παρέχουν ποιοτικές υπηρεσίες σε όλους τους επιβάτες μας».
Η Διεθνής Ένωση Αερομεταφορών (ΙΑΤΑ) έχει αναλάβει την πρωτοβουλία 25by2025, σύμφωνα με την οποία οι αεροπορικές εταιρείες θα αυξήσουν τον αριθμό των γυναικών σε ανώτερες θέσεις στο 25% κατ’ ελάχιστο. «Στη συνολική ανώτερη διοικητική ομάδα των 70 ατόμων, εμείς ήδη καλύπτουμε και ξεπερνάμε αυτό το ποσοστό», τονίζει ο κ. Γερογιάννης, «και μάλιστα χωρίς να το επιβάλλουμε. Άξιοι άνθρωποι προχωρούν και εξελίσσονται».
Η κ. Ελένη Λιανού είναι Διευθύντρια του Τμήματος Ειδικών Εφαρμογών και διετέλεσε Engineering Manager για δέκα χρόνια. Με σπουδές αεροναυπηγικής, εργάζεται στην AEGEAN από το 2000 και, ουσιαστικά, μεγάλωσαν η μία την άλλη. Έχει συμμετάσχει και έχει επιβλέψει την παραλαβή κάθε νέου αεροσκάφους της AEGEAN από το 2007. Όταν το 2009 ανέλαβε Engineering Manager, ήταν η πρώτη γυναίκα που αναλάμβανε τόσο υψηλή θέση σε τεχνικό τμήμα.
«Η καθημερινότητά μου περιλαμβάνει καθετί ειδικό και εξειδικευμένο, που δεν ανήκει στις καθημερινές λειτουργίες της εταιρείας. Αυτό τον καιρό, είμαι υπεύθυνη για τις παραλαβές των νέων αεροσκαφών Α320neo, είμαι ο συνδετικός κρίκος της εταιρείας με τον κατασκευαστή σε οτιδήποτε τα αφορά. Μεταξύ άλλων, ασχολούμαι με τη διαμόρφωση των αεροσκαφών, τις τεχνικές τους παραμέτρους, το είδος των καθισμάτων, τον διάκοσμο, τους χώρους του πληρώματος και των επιβατών, οτιδήποτε μπορεί ο πελάτης να επιλέξει από τον κατασκευαστή».
«Την εποχή που σπούδαζα, ήταν δύσκολο ακόμα και να εξηγήσω σε κάποιον που με ρωτούσε ποιο ακριβώς είναι το αντικείμενό μου. Ευτυχώς, τα πράγματα έχουν αλλάξει και οι νέες κοπέλες έχουν την ευκαιρία, όπως δείχνει το παράδειγμα της AEGEAN, να ακολουθήσουν την κλίση τους και τα όνειρά τους σε αυτό το υπέροχο επάγγελμα».
«Δουλειά μας είναι να παρακολουθούμε τους κανονισμούς και τις οδηγίες που έρχονται από τις αεροπορικές ή τις κρατικές αρχές και από τον κατασκευαστή, ώστε ο στόλος μας να είναι ασφαλής και αξιόπλοος. Κάνουμε τις μελέτες που χρειάζονται, διαπιστώνουμε αν οι οδηγίες αυτές προϋποθέτουν τεχνικές ή άλλες εργασίες και προσαρμογές, τις προωθούμε στα αντίστοιχα τμήματα και σε συνεργασία μαζί τους παρακολουθούμε την υλοποίησή τους».
Με σπουδές αεροναυπηγικής και ειδίκευση στον σχεδιασμό συστημάτων πλοήγησης, εργάζεται στην AEGEAN από το 2014, αρχικά ως Avionics Engineer προερχόμενη από την Olympic Air. Στο μυαλό της «λειτουργούν» όλα τα εξαρτήματα του αεροσκάφους και μαζί τους οι νόμοι και οι διαδικασίες που τα διέπουν. Σαν ένας εξομοιωτής πτήσης με καρφιτσωμένους πάνω του τους κανονισμούς. Είναι ειδική στο τεχνικό αντικείμενο και προϊσταμένη πολλών αντρών.
«Ποτέ δεν συνάντησα δυσπιστία που να προέρχεται από το γεγονός ότι είμαι γυναίκα, αλλά ούτε και είχα ποτέ ευνοϊκή μεταχείριση. Κάθε κρίση ή έπαινος προέρχεται αποκλειστικά από το αποτέλεσμα της δουλειάς μας».
Η κ. Ευτυχία Κολοβού είναι Προϊσταμένη Προγραμματισμού Συντήρησης. «Δουλειά μας είναι η οργάνωση όλων των εργασιών που πρέπει να γίνουν σε κάθε αεροσκάφος. Θα βρούμε τον κατάλληλο χρόνο, τα άτομα, τα διαθέσιμα υλικά και τον χώρο,λαμβάνοντας υπόψη τον καιρό, το πρόγραμμα πτήσεων για κάθε αεροσκάφος ξεχωριστά, αλλά και στο σύνολό τους».
Ειδικά τη θερινή περίοδο, κατά την οποία όλα τα αεροσκάφη είναι σε χρήση και κάποια σταθμεύουν σε αεροδρόμια εκτός Αθήνας (π.χ. Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Ρόδος, Χανιά, Λάρνακα), ο συντονισμός είναι ακόμα δυσκολότερος. Σαν ένα Sudoku στο οποίο αλλάζουν συνεχώς τα νούμερα.
«Πρέπει να ξέρεις τι προσωπικό απαιτείται, τι εργαλεία θα έχει, τι θα κάνεις αν χρειαστεί εκτάκτως να αποσταλούν τεχνικοί άλλων ειδικοτήτων για κάτι απρογραμμάτιστο. Είναι ένα περιβάλλον στο οποίο δεν θα νιώσει άνετα κάποιος που θέλει να βάζει τα πράγματα σε “κουτάκια”. Όσο και να θες να οργανωθείς, όλο και κάτι θα συμβεί που θα σου αλλάξει το πρόγραμμα: μια βλάβη, ο καιρός, μια καθυστέρηση. Χρειάζεται προσαρμοστικότητα και η ικανότητα να προβλέπεις».
Με θητεία έντεκα ετών στην AEGEAN και δεκαεννέα στον αεροπορικό χώρο, μελέτησε μόνη της τα εγχειρίδια του μηχανικού αεροσκαφών, έδωσε εξετάσεις και πήρε το πτυχίο της EASA (European Aviation Safety Agency). «Δεν αρκούν οι διοικητικές ικανότητες, είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζεις και τη δουλειά του μηχανικού. Μόνο έτσι έχεις επίγνωση του τι οργανώνεις, τι σημαίνει η κάθε σου απόφαση για τον κάθε εργαζόμενο και την ομάδα».
Η κ. Σοφία Κατσάκου, Διευθύντρια Συνεργείων, βρέθηκε στην AEGEAN μέσω ενός προγράμματος εκπαίδευσης στελεχών. Έχει σπουδάσει μεταλλειολόγος μηχανικός στο ΕΜΠ και έχει εργαστεί στις εγκαταστάσεις της ΔΕΗ στην Πτολεμαΐδα, διενεργώντας μελέτες σε λατομεία και ορυχεία. Το βιογραφικό της κίνησε το ενδιαφέρον της διοίκησης, που φρόντισε να την εντάξει στην εταιρεία. Σήμερα είναι επικεφαλής ενός ολόκληρου τμήματος τεχνικών, με πολλές επιμέρους ειδικότητες.
«Στο Ελασματουργείο επιδιορθώνουμε μεταλλικά μέρη του αεροπλάνου, όπως στις πτέρυγες, στον κινητήρα και αλλού. Στο Διαγνωστικό Τμήμα ελέγχουμε με ειδικό εξοπλισμό για φθορές, μέχρι και μια μικρή γρατζουνιά. Στο Τμήμα Ιnterior, για οτιδήποτε χαλάσει στην καμπίνα: καθίσματα, ντουλάπια, φώτα. Στο βαφείο εφαρμόζεται το χρώμα όπου χρειάζεται μετά το πέρας των εργασιών. Συντηρούμε τις μπαταρίες του αεροσκάφους, γεμίζουμε τις φορητές φιάλες οξυγόνου, φτιάχνουμε μέχρι και τις καφετιέρες».
Πώς νιώθει όντας επικεφαλής τόσων αντρών; «Στην προηγούμενη δουλειά μου ήμουν υπεύθυνη για ένα συνεργείο 150 αντρών που εργάζονταν στη στοά. Αυτό που κάνω εδώ δεν είναι περίπατος, αλλά τουλάχιστον είχα μια εξοικείωση. Το ότι είμαι γυναίκα δεν έχει καμία σημασία, την αξία του ο κάθε άνθρωπος τη δείχνει μέσα από το έργο του».
Ως υπεύθυνη για τόσες ετερόκλητες ειδικότητες, έχει συνεχή κατάρτιση και εκπαιδεύσεις. «Το αντικείμενο αλλάζει και εξελίσσεται. Αυτόν τον καιρό προετοιμαζόμαστε για εξειδικευμένες επισκευές σε νέα υλικά που χρησιμοποιούνται στα αεροπλάνα –τα composite (σύνθετα) υλικά–, σε δομικά μέρη κινητήρα, εργασία την οποία μέχρι πρότινος αναθέταμε σε συνεργεία στο εξωτερικό. Είμαστε ενθουσιασμένοι και το περιμένουμε με ανυπομονησία».
Πίσω στο υπόστεγο και στις νεαρές μηχανικούς, το μήνυμα προς τις νέες κοπέλες που θέλουν να ακολουθήσουν αυτό το επάγγελμα είναι ξεκάθαρο: «Να μη φοβούνται να πουν αυτό που θέλουν και να μη διστάζουν να κυνηγήσουν το όνειρο ή την κλίση τους», τονίζει η κ. Λαρεντζάκη. «Αν θέλουμε να πετύχουμε κάτι, δεν φτάνει η σκέψη, χρειάζεται και δράση. Μπορεί σε κάποιους να μην αρέσουν οι επιλογές μας, αλλά η ζωή είναι δική μας και εμείς θα ζήσουμε με τις επιλογές μας».
Και η κ. Αλεξίου το συνοψίζει άψογα: «Είναι μια δουλειά γεμάτη προκλήσεις. Είναι μαγεία να μπεις, να γνωρίσεις, να μάθεις και να εντρυφήσεις. Είναι θαυμάσιο να εργάζεσαι σε μια τέτοια εταιρεία, με τέτοιες υποδομές και τέτοιο ήθος. Όταν το περιβάλλον, οι άνθρωποι και ο τρόπος εργασίας βρίσκονται σε τέτοιο επίπεδο, μπορείς να κάνεις θαύματα».