Ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας παρουσιάστηκε στο υπουργικό συμβούλιο και βγαίνει προς διαβούλευση.
Στόχος του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, είναι η αναμόρφωση των ποινών για τις παραβάσεις οδικής ασφάλειας, χωρίς ωστόσο να έχει τιμωρητικό χαρακτήρα. Οι ποινές θα είναι πιο δίκαιες, αντιστοιχώντας στην επικινδυνότητα της κάθε παράβασης αλλά και στη διασφάλιση της είσπραξης των προστίμων.
Οι ποινές, σύμφωνα με τον νέο ΚΟΚ, θα αφορούν κυρίως στον οδηγό και θα είναι ανάλογες των παραβάσεων με βάση κατηγοριοποίηση αυτών ως προς την επικινδυνότητά τους, όπως αυτές που μπορεί να προκαλέσουν σοβαρό ατύχημα (π.χ. η παραβίαση ερυθρού σηματοδότη, η υπερβολική ταχύτητα ή η αντικανονική προσπέραση, η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ), οι λιγότερο επικίνδυνες παραβάσεις (π.χ. παράνομη στάθμευση) και οι διοικητικές παραβάσεις (π.χ. οδήγηση χωρίς ο οδηγός να φέρει μαζί του τα νόμιμα έγγραφα). Ιδιαίτερη μέριμνα λαμβάνεται για τους ευάλωτους χρήστες της οδού (πεζοί, μεταφορά παιδιών, κ.λπ.) οι οποίοι έχουν αυξημένες ανάγκες ασφάλειας.
Με βάση τις αλλαγές στον ΚΟΚ, όποιος δεν τηρεί τους κανόνες οδηγικής συμπεριφοράς και θέτει σε κίνδυνο τους υπόλοιπους χρήστες του οδικού δικτύου, προκαλώντας τον θάνατο ή προξενήσει ζημιές, θα περνά της φυλακής σίδερα.
Αναλυτικότερα, όποιος κατά τη συγκοινωνία στους δρόμους ή στις πλατείες:
α) οδηγεί όχημα, μολονότι δεν είναι σε θέση να το πράξει με ασφάλεια εξαιτίας της κατανάλωσης οινοπνεύματος ή χρήσης ναρκωτικών ουσιών ή λόγω σωματικής ή πνευματικής εξάντλησης
β) οδηγεί όχημα σε εθνικές ή περιφερειακές οδούς αντίστροφα στο ρεύμα της εκάστοτε κατεύθυνσης ή σε πεζοδρόμους, πεζοδρόμια ή πλατείες, ή οδηγεί όχημα που είναι τεχνικά ανασφαλές ή με ανασφαλή τρόπο φορτωμένο ή προβαίνει κατά την οδήγηση σε επικίνδυνους ελιγμούς ή μετέχει σε αυτοσχέδιους αγώνες
γ) οδηγεί όχημα σε αυτοκινητόδρομο ή σε οδό ταχείας κυκλοφορίας με ταχύτητα που υπερβαίνει το επιτρεπόμενο όριο ταχύτητας κατά τουλάχιστον 60 χλμ. ανά ώρα και αν πρόκειται για λεωφορείο ή φορτηγό αυτοκίνητο, κατά τουλάχιστον 30 χλμ. ανά ώρα, εντός κατοικημένης περιοχής ή σε άλλο οδικό δίκτυο με ταχύτητα που υπερβαίνει το επιτρεπόμενο όριο ταχύτητας κατά τουλάχιστον 40 χλμ. ανά ώρα και αν πρόκειται για λεωφορείο ή φορτηγό αυτοκίνητο, κατά τουλάχιστον 20 χλμ. ανά ώρα
δ) οδηγεί όχημα στη λωρίδα έκτακτης ανάγκης (Λ.Ε.Α.) εκτός των περιπτώσεων αποκλειστικού προορισμού της
ε) παραβιάζει ερυθρό σηματοδότη, τιμωρείται, αν δεν προβλέπονται βαρύτερες κυρώσεις σε άλλες διατάξεις:
με φυλάκιση έως 3 έτη, αν από την πράξη μπορεί να προκύψει κοινός κίνδυνος σε ξένα πράγματα,
με φυλάκιση τουλάχιστον 1 έτους, αν από την πράξη μπορεί να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο,
με κάθειρξη έως 10 έτη, αν η πράξη είχε ως αποτέλεσμα τη βαριά σωματική βλάβη ή προκάλεσε σημαντική βλάβη σε κοινωφελείς εγκαταστάσεις,
με κάθειρξη τουλάχιστον 10 ετών, αν η πράξη είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο άλλου. Αν προκλήθηκε ο θάνατος μεγάλου αριθμού ανθρώπων, το δικαστήριο μπορεί να επιβάλει ισόβια κάθειρξη.
Άμεση αφαίρεση διπλώματος
Ο νέος ΚΟΚ θα έχει αυστηρότερες αλλά και πιο δίκαιες ποινές, με στόχο να βελτιωθεί η νοοτροπία των οδηγών. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του διαφορετικού τρόπου σκέψης, είναι η τακτική που θα ακολουθείται όταν αφαιρούνται οι πινακίδες από κάποιο όχημα, όπως σε περιπτώσεις στάθμευσης σε ράμπα για ΑμΕΑ ή σε διάβαση.
Σήμερα η αφαίρεση πινακίδων συνεπάγεται ότι το αυτοκίνητο θα μείνει ακινητοποιημένο για όσο χρονικό διάστημα προβλέπει ο νόμος. Πλέον αυτό θα αλλάξει. Οι πινακίδες θα επιστρέφονται άμεσα πίσω, όμως για να γίνει αυτό θα πρέπει ο οδηγός να παραδώσει το δίπλωμά του για όσο χρόνο προβλέπεται, ανάλογα με την παράβαση. Με αυτόν τον τρόπο τιμωρείται ο οδηγός, όχι το αυτοκίνητο και όποιος άλλος το χρησιμοποιεί.
Μία ακόμα αλλαγή που προβλέπεται είναι να μειωθεί το όριο ταχύτητας εντός των αστικών δρόμων και των δρόμων ήπιας κυκλοφορίας. Το νέο όριο όπως όλα δείχνουν θα τεθεί στα 30 km/h από τα 50 km/h που ισχύει σήμερα. Μπορεί αυτό το νούμερο να δείχνει πολύ χαμηλό, όμως ακριβώς το ίδιο νούμερο έχουν επιλέξει κι άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ενώ είναι πολλές και εκείνες που εξετάζουν σοβαρά αυτό το ενδεχόμενο.
Γίνεται εύκολα κατανοητό ότι με την ταυτόχρονη μείωση του ορίου ταχύτητας μέσα στις πόλεις στα 30 km/h, το δίπλωμα οδήγησης θα κινδυνεύει πολύ εύκολα.
Μεταξύ άλλων, καταργείται το λεγόμενο «σβήσιμο» των κλήσεων, καθώς οι παραβάσεις θα καταχωρίζονται από τα αρμόδια όργανα απευθείας σε νέα διαδικτυακή ψηφιακή πλατφόρμα. Ο παραβάτης οδηγός θα λαμβάνει αμέσως την κλήση στο κινητό του τηλέφωνο με SMS, χωρίς να προλαβαίνει κάποιος να μεσολαβήσει για το «σβήσιμό» της.
Συγκεκριμένα, οι αστυνομικοί της Τροχαίας θα εφοδιαστούν με ειδικές συσκευές (tablets ή ειδικά κινητά τηλέφωνα), ώστε να αναρτούν online στο σύστημα τις παραβάσεις αλλά και τους αντίστοιχους πόντους ποινής που τις συνοδεύουν στο point system. Ενας οδηγός θα «χάνει» το δίπλωμα οδήγησης αμέσως με τη συμπλήρωση 25 πόντων ποινής.
Οι παραβάτες οδηγοί θα έχουν στη διάθεσή τους ένα χρονικό διάστημα (7 έως 10 ημέρες) ώστε να καταθέτουν τις ενστάσεις τους και, εφόσον αυτές κρίνονται βάσιμες, θα διαγράφονται οι παραβάσεις και τα πρόστιμα ή οι πόντοι που τις συνοδεύουν.
Σε διαφορετική περίπτωση, το πρόστιμο θα αναρτάται απευθείας στον λογαριασμό Taxisnet του παραβάτη οδηγού και εάν αυτός δεν το εξοφλεί εμπρόθεσμα, τότε θα αποτελεί βεβαιωμένη οφειλή προς το Δημόσιο. Μια επιπλέον καινοτομία του νέου ΚΟΚ είναι η πρόβλεψη σύμφωνα με την οποία θα τιμωρείται πλέον ο οδηγός και όχι το όχημα, καθώς καταργείται το μέτρο της αφαίρεσης των πινακίδων κυκλοφορίας. Με τον τρόπο αυτό δεν θα στερούνται το όχημα τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας.
Μία από τις σημαντικότερες αλλαγές αφορά, ωστόσο, τα νέα όρια ταχύτητας μέσα στις πόλεις, καθώς όλο και περισσότερα θανατηφόρα τροχαία καταγράφονται εντός του αστικού ιστού.
Εντούτοις, στελέχη της Τροχαίας και συγκοινωνιολόγοι αντιμετωπίζουν ως «αγκάθι» το νέο άνω όριο ταχύτητας των 30 χλμ./ώρα που θέλει να εφαρμόσει στις πόλεις το υπουργείο Μεταφορών. Μάλιστα, σε δρόμους έξω από σχολεία κ.λπ. εξετάζεται το όριο αυτό να τεθεί στα 20 χλμ./ώρα.
Με την εφαρμογή του νέου ορίου ταχύτητας στις αστικές περιοχές και την 24ωρη αυτόματη επιτήρησή του με κάμερες ή drones εκτιμάται ότι σε σύντομο χρονικό διάστημα εκατοντάδες χιλιάδες οδηγοί θα κινδυνέψουν να «χάσουν» την άδεια οδήγησης για τουλάχιστον δύο μήνες.
Σήμερα, αυτό συμβαίνει όταν κάποιος οδηγός κινείται με ταχύτητα μεγαλύτερη των 60 χλμ./ώρα, όπου καλείται να πληρώσει και διοικητικό πρόστιμο 175 ευρώ.
Αλλο ένα πρόβλημα που θα προκύψει με την προωθούμενη μείωση του άνω ορίου ταχύτητας μέσα στις πόλεις είναι αυτό που σχετίζεται με την ελάχιστη ταχύτητα κίνησης. Σήμερα, η μικρότερη ταχύτητα με την οποία μπορεί να κινείται ένα όχημα στις κεντρικές αρτηρίες μιας πόλης είναι τα 30 χλμ./ώρα.
Ομως, εφόσον το άνω όριο ταχύτητας μειωθεί στα 30 χλμ./ώρα, τότε θα πρέπει και το όριο της ελάχιστης ταχύτητας κίνησης να μειωθεί, αντίστοιχα, στα 10 ή 20 χλμ./ώρα. Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς την επιβάρυνση του κυκλοφοριακού, όταν κάποια οχήματα θα κινούνται με τόσο χαμηλές ταχύτητες σε δρόμους με μία λωρίδα κυκλοφορίας.
Δεδομένη είναι η δημιουργία ζωνών με ανώτατο όριο ταχύτητας τα 30 km/h. Πρόκειται για ένα μέτρο που εφαρμόζεται σε αρκετές ευρωπαϊκές πόλεις και είναι ανάμεσα στις προτεραιότητες του υπουργείου Μεταφορών, όπως έχει δηλώσει προσφάτως η υφυπουργός κα. Χριστίνα Αλεξοπούλου.
Ένα ακόμα σημαντικό πρόβλημα που θέλει να λύσει η κυβέρνηση είναι η διασφάλιση της είσπραξης των προστίμων. Αυτό έχει γίνει ξεκάθαρο από την τοποθέτηση τού υπουργού Μεταφορών κ. Χρήστο Σταϊκούρα στη Βουλή το περασμένο καλοκαίρι, κάνοντας λόγο για την ανάπτυξη ενός Συστήματος Διαχείρισης Παραβάσεων όπου θα γίνεται η καταγραφή των προστίμων.
Παράλληλα ο πρώην Υπουργός Προστασίας του Πολίτη κ. Νότης Μηταράκης είχε αποκαλύψει ότι οι αστυνομικοί της Τροχαίας θα αποκτήσουν tablets για να «κόβουν» τις κλήσεις και τα διοικητικά πρόστιμα θα μεταβιβάζονται άμεσα στο taxis ώστε να μην μπορεί να «σβηστεί», όπως συμβαίνει σε πολλές περιπτώσεις με το ισχύον πλαίσιο.
Το τελευταίο διάστημα υπάρχουν δημοσιεύματα που θέλουν τους αστυνομικούς να φέρουν εκτός από το tablet και εφαρμογή POS όπου θα μπορούν να εισπράτουν το πρόστιμο επί τόπου, ωστόσο αυτό ακόμα δεν έχει επιβαβειωθεί.
Συνολικά, η οδική ασφάλεια απαιτεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που συνδυάζει νομοθεσία, επιβολή, εκπαίδευση και συμπεριφορική αλλαγή. Μόνον έτσι μπορούμε να επιτύχουμε μια ασφαλή και ευημερούσα κοινωνία για όλους τους πολίτες μας.
Συνοψίζοντας, ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό βήμα προς τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας και τη διασφάλιση της τάξης στους δρόμους μας. Ωστόσο, για να είναι αποτελεσματικός, χρειάζεται όχι μόνο νέους νόμους, αλλά και ένα σύστημα που να εφαρμόζει αυτούς τους νόμους με δικαιοσύνη και αποτελεσματικότητα. Μόνον έτσι μπορούμε να εξασφαλίσουμε ασφάλεια στους δρόμους για όλους τους πολίτες.