Το κληρονομικό δίκαιο επρόκειτο να αναμορφωθεί και ήδη σε εξέλιξη βρίσκονται οι συζητήσεις της επιτροπής που έχει συσταθεί από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, για να διερευνήσει όλες τις πτυχές του κλάδου, ο οποίος είναι από τους πλέον περίπλοκους του Αστικού Δικαίου.
Το βιβλίο του Αστικού Κώδικα περιλαμβάνει περίπου 300 σελίδες και χρονολογείται από το 1946.
Στόχος η βελτίωση των διατάξεων του κληρονομικού δικαίου
Κύριος γνώμονας των επερχόμενων μεταρρυθμίσεων είναι η βελτίωση των διατάξεων και όχι η απορρύθμιση του Κληρονομικού Δικαίου και έτσι, τα μέλη της επιτροπής από το Υπουργείο Δικαιοσύνης εξετάζουν όλες τις πρακτικές που υφίστανται σε άλλες χώρες της Ευρώπης και όχι μόνο και αναζητούν καλύτερους τρόπους για να διασφαλίζεται η αληθινή βούληση του καταθέτη.
Όπως υπογράμμισε μέλος της επιτροπής, της οποίας οι εργασίες βρίσκονται ακόμη σε πρώιμο στάδιο, στον «Ελεύθερο Τύπο» «δεν ερχόμαστε να ανατρέψουμε το καθεστώς, αλλά να θεραπεύσουμε και να βοηθήσουμε να λυθούν τα όποια προβλήματα».
Η μεγαλύτερη αλλαγή που πρόκειται να εφαρμοσθεί, αφορά το ζήτημα των κληρονομικών συμβάσεων, δηλαδή, η δυνατότητα να συνεννοείται κάθε πολίτης με τους κληρονόμους του για το μερίδιο που θα λάβει ο καθένας από την κληρονομιά και αφού συμφωνήσουν όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, να υπογράφουν όλοι μαζί μία σύμβαση, που θα επικυρώνει νομικά το μοίρασμα της περιουσίας.
Αυτήν τη στιγμή, οι κληρονομικές συμβάσεις δεν προβλέπονται από το ισχύον Κληρονομικό Δίκαιο και η θεσμοθέτηση αυτών, με κάποιον τρόπο, φαντάζει τώρα ως τη μεγάλη καινοτομία που έρχεται.
Τα πλεονεκτήματα είναι πολλά, αφού με μία συμφωνία αποφεύγεται οποιαδήποτε σύγκρουση μεταξύ των κληρονόμων που αφορά στον διαμοιρασμό της περιουσίας, αποκλείεται το ενδεχόμενο να προκύψουν ασάφειες, ενώ διευκολύνεται και η διάθεση άυλων αντικειμένων, όπως για παράδειγμα τα πνευματικά δικαιώματα.
Στην αντίπερα όχθη, υπάρχει και ο αντίλογος, όπως π.χ. ότι η βούληση του διαθέτη μπορεί να αλλάξει, αλλά με μία διαθήκη αυτό δεν αποτελεί πρόβλημα, αφού θα μπορεί να γράψει κάποιος νέα, η οποία αυτόματα καταργεί την προηγούμενη.
Όμως, με μία σύμβαση, «γεννάται» το ερώτημα πώς αυτό μπορεί να συμβεί, εάν όλοι οι κληρονόμοι έχουν υπογράψει και δεσμεύονται για το κομμάτι της περιουσίας που θα λάβουν.
Σε άλλα κράτη, όπως η Μεγάλη Βρετανία ή οι Ηνωμένες Πολιτείες, όπου οι κληρονομικές συμβάσεις ισχύουν εδώ και δεκαετίες, υπάρχουν ασφαλιστικές δικλίδες που περιλαμβάνονται στον νόμο.
Ποιο κληρονομικό δίκαιο ταιριάζει καλύτερα στο νομικό μας σύστημα
Η επιτροπή εξετάζει το μοντέλο του γερμανικού Κληρονομικού Δικαίου, ως αυτό που μπορεί να «κουμπώσει» καλύτερα με το δικό μας νομικό σύστημα.
Δεν ισχύουν οι χειρόγραφες διαθήκες – Τρέχουν στους συμβολαιογράφους, να μην χάσουν τις περιουσίες τους, χιλιάδες Έλληνες κληρονόμοι
Το Υπουργείο Δικαιοσύνης προχωρά σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις, που αποτελούν τομή στον τρόπο δημοσίευσης των διαθηκών, αξιοποιώντας τις σύγχρονες τεχνολογίες.
Δομικές Αλλαγές στη Δημοσίευση Διαθηκών
Έπειτα από σχεδόν οκτώ δεκαετίες αμετάβλητων πρακτικών, ο ρόλος της δημοσίευσης των διαθηκών στο Πρωτοδικείο θα ανατεθεί στους συμβολαιογράφους μέσω μιας νέας ψηφιακής πλατφόρμας. Οι αλλαγές αυτές, οι οποίες θα τεθούν σε ισχύ στους πρώτους μήνες του 2025, φιλοδοξούν να επιταχύνουν και να εκσυγχρονίσουν τις σχετικές διαδικασίες, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα την ασφάλεια των συναλλαγών και τη μείωση της γραφειοκρατίας.
Ψηφιακή Διαφάνεια και Αποτελεσματικότητα
Η σχεδιαζόμενη πλατφόρμα, υπό την αποκλειστική αρμοδιότητα των συμβολαιογράφων, υπόσχεται μεγαλύτερη διαφάνεια στη δημοσίευση των διαθηκών. Οι ενδιαφερόμενοι θα έχουν τη δυνατότητα να επαληθεύουν και να διασταυρώνουν άμεσα τα αναγκαία στοιχεία μέσω ενός ειδικού ιστοτόπου. Αυτό όχι μόνο θα διευκολύνει τους πολίτες αλλά και τους νομικούς επαγγελματίες, που πλέον δεν θα χρειάζεται να ανατρέχουν σε δυσπρόσιτα αρχεία των δικαστηρίων, καθώς θα έχουν πρόσβαση σε ψηφιακά δεδομένα από τον υπολογιστή τους.
Αναμενόμενα Οφέλη
Οι αλλαγές αναμένεται να επιφέρουν πολλαπλά οφέλη:
– Αποσυμφόρηση Δικαστηρίων: Η μεταφορά της ευθύνης στους συμβολαιογράφους θα ελευθερώσει τα δικαστήρια από την επεξεργασία χιλιάδων υποθέσεων κάθε χρόνο, επιτρέποντας στους δικαστικούς υπαλλήλους να επικεντρωθούν σε άλλες κρίσιμες αρμοδιότητες.
– Απλούστευση Διαδικασιών: Οι πολίτες θα εξυπηρετούνται από τον συμβολαιογράφο της επιλογής τους και θα ολοκληρώνουν τη διαδικασία δημοσίευσης της διαθήκης σε ελάχιστο χρόνο. Αυτή η απλοποίηση εξασφαλίζει την τακτοποίηση των κληρονομικών ζητημάτων ταχύτερα από ποτέ.
– Θετικός Αντίκτυπος στη Δημοσιονομία: Η ταχύτερη διεκπεραίωση των διαδικασιών δημοσίευσης αναμένεται να έχει άμεσο οικονομικό αντίκτυπο, ενισχύοντας τόσο τα έσοδα του Δημοσίου όσο και την ευρύτερη λειτουργία των συναλλαγών.
Θεσμική Εξασφάλιση και Μελλοντικές Μεταρρυθμίσεις
Η νέα διαδικασία, βασισμένη στον θεσμικό ρόλο των συμβολαιογράφων, θα εξασφαλίζει το δημόσιο συμφέρον και την ασφάλεια των πολιτών. Παράλληλα, το Υπουργείο Δικαιοσύνης, μέσω ομάδας εργασίας αποτελούμενης από καταξιωμένους νομικούς και θεσμικούς εκπροσώπους, έχει ξεκινήσει την προετοιμασία νομοθετικών μεταρρυθμίσεων στο κληρονομικό δίκαιο. Οι νέες διατάξεις, προσαρμοσμένες στις σύγχρονες κοινωνικοοικονομικές ανάγκες, προβλέπεται να ολοκληρωθούν έως τα μέσα του 2025, ανοίγοντας νέους δρόμους δικαιοσύνης και διαφάνειας.
