Νοηματική γλώσσα: Η Αλεξία, η Ινώ και η Ζωή πήραν την απόφαση να συμμετάσχουν στον πανελλήνιο διαγωνισμό «Generation Next». Όμως, ποτέ δεν πέρασε από το μυαλό τους πως θα μπορούσαν να πάρουν την πρώτη θέση. Οι τρεις μαθήτριες ήθελαν απλώς να προσφέρουν βοήθεια στην Άννα. Πρόκειται για ένα κορίτσι, το οποίο είναι κωφό και το οποίο είχαν γνωρίσει πέρσι, το καλοκαίρι.
Εκείνο το απόγευμα δεν είχαν καταφέρει να επικοινωνήσουν όπως θα ήθελαν, με την Άννα. Αυτό, διότι η Άννα μιλούσε μόνο με τη νοηματική γλώσσα. Ήταν μια γλώσσα που τα κορίτσια δεν γνώριζαν για να την καταλάβουν και να της απαντήσουν. Τον Σεπτέμβριο, οι τρεις μαθήτριες της Β’ Γυμνασίου από τα Χανιά, η Αλεξία Μπιτσαξή, η Ιωάννα «Ινώ» Μαργαριτάκη και η Ζωή Μαρινάκη συναντήθηκαν ξανά.
Αυτή τη φορά στην τάξη του καθηγητή τους, Τίτου Σμυρνάκη, που εδώ και τρία χρόνια, στο πλαίσιο του προγράμματος Generation Next, οργανώνει εργαστήρια STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics). Τα εργαστήρια, ο ίδιος, τα διοργανώνει στα σχολεία που διδάσκει. Αφορούν μαθητές που θέλουν να περάσουν από τη θεωρία των μαθηματικών και της μηχανικής στην πράξη. Αυτό γίνεται, δημιουργώντας καινοτόμες λύσεις σε καθημερινά και όχι μόνο προβλήματα.
Τα τρία κορίτσια έγιναν μία ομάδα και αποφάσισαν να δηλώσουν συμμετοχή στον πανελλήνιο διαγωνισμό Generation Next. «Αρχίσαμε τα μαθήματα STEM και ο δάσκαλος μας ζήτησε να βρούμε κάποιο πρόβλημα που θα θέλαμε να λύσουμε. Θυμηθήκαμε αυτό το κορίτσι και σκεφτήκαμε να αναπτύξουμε το γάντι», λέει η Αλεξία περιγράφοντας την εφεύρεση των κοριτσιών, που θα είχα, λίγο αργότερα, την ευκαιρία να δω από κοντά στην πράξη.
Πρόκειται για ένα πρωτότυπο γάντι, πάνω στο οποίο έχουν προσαρμοστεί ειδικοί σένσορες κίνησης σε κάθε δάκτυλο του χεριού. Με τη βοήθεια της εφαρμογής Arduino IDE, οι μετρήσεις των αισθητήρων αναλύονται από υπολογιστή και μεταφράζονται αστραπιαία σε γράμματα. Από εκεί οι λέξεις κυλούν αυτόματα στην οθόνη. Στο μέλλον, με ένα παρόμοιο γάντι, οποιοσδήποτε κωφός θα μπορεί να επικοινωνήσει με άνεση με όσους δεν γνωρίζουν τη νοηματική. Αυτό, θα γίνει «γράφοντας» τις σκέψεις του στην οθόνη του συνομιλητή του.
Όπως λέει η Ιωάννα, χωρίς την ευκαιρία του STEM και τη σημαντική αφορμή του διαγωνισμού Generation Next του Ιδρύματος Vodafone, δεν θα έμπαιναν ποτέ σε διαδικασία να εντρυφήσουν στον προγραμματισμό. «Δεν ξέραμε καν τι είναι αυτό πριν λάβουμε μέρος». «Δεν γνωρίζαμε πως να το κάνουμε», προσθέτει η Αλεξία.
Μέσα σε δέκα εβδομάδες τα κορίτσια έφτασαν από σχεδόν μηδενική γνώση και επαφή, στο σημείο να σχεδιάζουν και να βελτιστοποιούν το πρόγραμμα, με τη βοήθεια του κ. Σμυρνάκη και του φυσικού του σχολείου τους κ. Γαλανάκη. Καθώς ο χρόνος τις πίεζε, οι τρεις φίλες έκαναν «αγώνα δρόμου» για να τελειώσουν εμπρόθεσμα το πρότζεκτ τους, στο οποίο συνάντησαν πολλές δυσκολίες. «Δεν είναι τόσο εύκολο όσο μπορεί να φαίνεται. Δυσκολευτήκαμε σε πολλά σημεία», μου λένε.
Προσδένοντας τους αισθητήρες πάνω σε ένα μάλλινο γάντι που έφερε η Ινώ από το σπίτι της, δοκίμαζαν και πειραματίζονταν ξανά και ξανά (και ξανά) μέχρι που το γάντι… ξεχείλωσε! Κάποιες χειρονομίες ήταν πιο δύσκολο να προσδιοριστούν αλγοριθμικά και αν το δοκίμαζε κάποιος με μεγαλύτερο ή μικρότερο χέρι, η μετάφραση ήταν σχεδόν αδύνατη καθώς οι κινήσεις και οι αποστάσεις ήταν ελαφρώς διαφορετικές. Έπρεπε να βρουν λύσεις για όλα αυτά. «Βρισκόμασταν και εκτός σχολείου. Τα Σαββατοκύριακα συναντιόμασταν στα σπίτια μας».
Η Ζωή λέει πως μετά τον διαγωνισμό του Ιδρύματος Vodafone έχουν αλλάξει τα σχέδιά της για το μέλλον. Τώρα θέλει να ασχοληθεί επαγγελματικά με τον προγραμματισμό και να αναλαμβάνει τέτοιου είδους πρωτοβουλίες. Θυμάται την ικανοποίηση της Άννας όταν έμαθε για το πρότζεκτ των κοριτσιών. «Κατάλαβε ότι θα μπορεί να επικοινωνεί πιο εύκολα με τους άλλους». Όταν τελειοποιήσουν και τις τελευταίες λεπτομέρειες, οι τρεις μαθήτριες σκοπεύουν να χαρίσουν ένα τέτοιο, καινούργιο γάντι στην Άννα, της οποίας και η αδελφή αλλά και οι γονείς είναι επίσης κωφοί. «Είναι πολύ όμορφο να νιώθεις ότι μπορείς να βοηθήσεις τους άλλους και να κάνεις τον κόσμο καλύτερο», λέει η Αλεξία.
«Και να μην είχαμε κερδίσει το πρώτο βραβείο, μόνο και μόνο το πρόγραμμα και η συνεργασία που είχαν τα παιδιά μεταξύ τους, αυτά που κάναμε συνολικά ήταν υπεραρκετά – κερδίσαμε πάρα πολλά πράγματα έτσι κι αλλιώς», λέει ο κ. Σμυρνάκης, αναγνωρίζοντας πως η επαρχία υστερεί, αλλά με την πλατφόρμα του Ιδρύματος Vodafone έχουν αλλάξει πλέον τα δεδομένα, αφού όλη η γνώση και η πληροφορία είναι διαθέσιμη σε όλους τους μαθητές της Ελλάδας. «Από τον Σεπτέμβριο που πήγα πρώτη φορά στο 6ο γυμνάσιο Χανίων, άλλαξαν πάρα πολλά πράγματα. Το βλέπουν και οι συνάδελφοί και ο διευθυντής του σχολείου», λέει ο κ. Σμυρνάκης. Πέρυσι, η ομάδα του είχε βγει δεύτερη ενώ συνολικά έχει επιβλέψει 23 διαφορετικά projects μαθητών στα μαθήματα STEM, του προγράμματος Generation Next.
Η Ιωάννα περιμένει τώρα με ανυπομονησία το ταξίδι στην Silicon Valley την «κοιλάδα του πυριτίου», στον κόλπο του Σαν Φρανσίσκο, όπου εδράζονται οι κολοσσοί της υψηλής τεχνολογίας. «Δεν βλέπω την ώρα», λέει χαρακτηριστικά ενώ τα κορίτσια σχεδιάζουν ήδη τα επόμενα βήματά τους. Πρώτα θα τελειοποιήσουν το “Sign Language Glove” ενώ ήδη έχουν στο μυαλό τους και άλλες ιδέες. «Στο μέλλον μπορεί να κάνουμε κάτι όλες μαζί», λέει η Αλεξία που παραδέχεται ότι ήρθαν στιγμές σε αυτή την πορεία, που θεώρησε αδύνατη την επιτυχία. Έλεγε «δεν πρόκειται να μας βγει, νομίζαμε ότι δεν θα προλάβουμε, αν τα παρατούσαμε τότε, δεν θα ήμασταν τώρα εδώ».
Όπου το «εδώ» είναι στα κεντρικά γραφεία της Vodafone στο Χαλάνδρι, με το βλέμμα στο μέλλον. Tην ημέρα που τις συνάντησα θα μιλούσαν και με τον Global CEO της εταιρείας, Nick Read εξηγώντας τις βασικές παραμέτρους της κατασκευής τους. Η επιτυχία τους έχει εμπνεύσει τώρα πολλούς συμμαθητές τους. «Είναι πολύ χαρούμενοι για εμάς. Στην αρχή δεν το πίστευαν. Ζήλευαν και λίγο – κάποιοι πολύ», λέει η Αλεξία και αφήνει να της ξεφύγει ένα χαμόγελο. «Στη συνέχεια μπήκαν πάρα πολλά παιδιά στην πλατφόρμα, είδαν ότι τα καταφέραμε και ότι όλοι μπορούσαν να το κάνουν. Kαλά όχι και όλοι, καταλάβατε τι εννοώ», προσθέτει και ξαναχαμογελά.
Η Άννα ήταν η πρώτη που δοκίμασε το γάντι όταν ολοκληρώθηκε το πρότζεκτ. «Μας έγραψε στην οθόνη και φάνηκε στο πρόσωπό της ότι ήταν πολύ χαρούμενη και συγκινήθηκε πολύ». Τι έμαθαν από αυτή την ιστορία, πέρα από πολύ προγραμματισμό; «Να προσπαθούμε. Να συνεχίζουμε και να μην τα παρατάμε στην πρώτη δυσκολία. Γιατί ήρθαμε αντιμέτωπες με πολλές δυσκολίες».
Το πρόγραμμα Generation Next έτρεχε για τρία χρόνια με εργαστήρια δέκα εβδομάδων σε απομακρυσμένες περιοχές, ως STEMpowering Youth. Τον περασμένο Αύγουστο, το Ίδρυμα Vodafone δημιούργησε μια online πλατφόρμα με όλο το εκπαιδευτικό περιεχόμενο. Αυτή ήταν προσβάσιμη από κάθε γωνιά της Ελλάδας. Η συμμετοχή ήταν καταιγιστική.
Πλέον μέσω του προγράμματος, περισσότεροι από 78.500 μαθητές έχουν γνωρίσει τις νέες τεχνολογίες. 93 σχολεία και εκπαιδευτικοί οργανισμοί πήραν μέρος, από 82 διαφορετικές περιοχές σε όλη την Ελλάδα. 289 καινοτόμες ιδέες γεννήθηκαν. Η Αλεξία, η Ινώ και η Ζωή είχαν μία από αυτές. Την καλύτερη. Στην αρχή νόμιζαν ότι ήταν αδύνατο να τα καταφέρουν. Όμως, τώρα είναι «εδώ».
Το πρόγραμμα Generation Next είναι η εξέλιξη του STEMpowering Youth που υλοποιείται από το Ίδρυµα Vodafone σε συνεργασία με τον Εκπαιδευτικό Μη Κερδοσκοπικό Οργανισμό SciCo και την Ελληνογερμανική Αγωγή από το 2017. Το πρόγραμμα, εκτός από την ψηφιακή πλατφόρμα www.generationnext.vodafone.gr περιλαμβάνει, επίσης, τα εξωσχολικά εκπαιδευτικά εργαστήρια STEM, τα εκπαιδευτικά πακέτα STEM, για τον εμπλουτισμό των σχολικών μαθημάτων Θετικών Επιστημών και το mobile εκπαιδευτικό παιχνίδι για την αστρονομία, “The Moondiver Xperience”, που υλοποιήθηκε σε συνεργασία με τη ΜΚΟ SciFY – Science For You. Το σχετικό υλικό έχει εγκριθεί. Είναι διαθέσιμο στο πλαίσιο του προγράμματος Open Schools for Open Societies.
Επιπλέον, το πρόγραμμα έχει διακριθεί, στο πλαίσιο του διεθνώς αναγνωρισμένου θεσμού των Mariano Gago Ecsite Awards, με το κορυφαίο βραβείο Sustainable Success Award 2019, ξεχωρίζοντας για τον ουσιαστικό αντίκτυπο που έχει στην ελληνική κοινωνία, ως εργαλείο ενδυνάμωσης των νέων.