Την ιστορική έκρηξη του ηφαιστείου «Κολούμπο» στη Σαντορίνη «ανακατασκεύασαν» οι επιστήμονες, αποκομίζοντας σημαντικά ευρήματα για την έκρηξη που συνέβη το 1650 και προκάλεσε ένα καταστροφικό τσουνάμι. Μιλώντας στην ΕΡΤ, η Εύη Νομικού, ηφαιστειολόγος αναπληρώτρια καθηγήτρια στο ΕΚΠΑ, περιέγραψε το πώς φτάσαμε στην τρισδιάστατη απεικόνιση που ανοίγει νέους δρόμους για την παρακολούθηση των ηφαιστειακών εκρήξεων
Όπως είπε η ηφαιστειολόγος Εύη Νομικού: «Είναι ένα υποθαλάσσιο ηφαίστειο βορειοανατολικά της Σαντορίνης και σε περίπου 500 μέτρα έχουμε βρει πάρα πολλά υδροθερμικά πεδία, που σημαίνει ότι αυτό το ηφαίστειο είναι πάρα πολύ ενεργό».
«Το 2019 με το ωκεανογραφικό πλοίο ΠΟΣΕΙΔΩΝ, σε συνεργασία με την GEOMAR, το γερμανικό ινστιτούτο, μπορέσαμε να κάνουμε τρισδιάστατη απεικόνιση της στρωματογραφίας του ηφαιστείου και να ανακαλύψουμε κάτι το οποίο ήταν εκπληκτικό: ότι η μεγάλη έκρηξη και το τσουνάμι, το οποίο προκλήθηκε οφειλόταν σε μια τεράστια κατολίσθηση στην βορειοδυτική πλευρά του κόλπου», επισήμανε η επιστήμονας.
Μιλώντας για τα μυστικά του παρελθόντος που αποκαλύφθηκαν, η ηφαιστειολόγος δήλωσε ότι πλέον οι καινούργιες τεχνολογίες δίνουν τη δυνατότητα στους επιστήμονες να αποκρυπτογραφήσουν τα μυστικά του παρελθόντος. Απαντώντας σε ερώτηση για το εάν μπορεί να επαναληφθεί αυτό το φαινόμενο η κα. Νομικού απάντησε ότι «όλες οι πιθανότητες είναι ανοικτές». Γι’ αυτό όπως εξήγησε οι επιστήμονες έχουν τοποθετήσει στην καρδιά του ηφαιστείου ηλεκτρονικούς αισθητήρες για να εντοπίσουν εγκαίρως μια ηφαιστειακή κατολίσθηση.
Το ηφαίστειο του Κολούμπου έδωσε τον Σεπτέμβριο του 1650 τη μοναδική ιστορική έκρηξη έξω από τον χώρο της καλδέρας της Σαντορίνης. Προηγήθηκε έντονη σεισμική δραστηριότητα. Σταδιακά η ήπια έξοδος μάγματος οικοδόμησε ένα υποθαλάσσιο ηφαίστειο διαμέτρου 30 km και ύψους 300 m, του οποίου η κορυφή μόλις ξεπρόβαλλε από την επιφάνεια της θάλασσας. Ακολούθησε μία τεράστια και βίαιη έκρηξη, η οποία εκτίναξε περίπου 2 km τέφρας σε ύψος χιλιάδων μέτρων.
Η ελαφρόπετρα που επέπλεε έκανε τη γύρω θάλασσα να μοιάζει με στεριά. Η στάχτη ταξίδεψε ανατολικά μέχρι τη Μικρά Ασία. Το κεντρικό τμήμα του ηφαιστείου κατακρημνίστηκε στον άδειο μαγματικό θάλαμο και σχηματίστηκε μία υποθαλάσσια καλδέρα διαμέτρου 3 χλμ. και βάθους 500 μέτρων. Η μικρή νησίδα που είχε μείνει πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας διαβρώθηκε γρήγορα από τα κύματα. Σήμερα, το ψηλότερο σημείο του ηφαιστείου βρίσκεται 18 μ. κάτω από τη θάλασσα.
Η δημιουργία της καλδέρας προκάλεσε τεράστια τσουνάμι ύψους 10m που σάρωσαν τις ακτές της Σαντορίνης και του Αιγαίου. Εκείνο όμως που προκάλεσε ανθρώπινες απώλειες ήταν τα ηφαιστειακά αέρια. Τεράστιες ποσότητες υδροθείου απελευθερώθηκαν και προξένησαν τον θάνατο 70 κατοίκων της Θήρας και 1.000 ζώων. Οι κάτοικοι της Σαντορίνης για να ξορκίσουν το κακό έχτισαν κοντά στο ακρωτήρι του Κολούμπου την εκκλησία της Παναγιάς του Καλού. Η έκρηξη του Κολούμπου είναι η μεγαλύτερη έκρηξη που εκδηλώθηκε στην Ανατολική Μεσόγειο την τελευταία χιλιετία.