Δηλητηριώδες αέριο στον Πειραιά – Αληθινή ιστορία: Η Παρασκευή ήταν μια δύσκολη ημέρα για τον Πειραιά. Συγκεκριμένα, στις 6 Οκτωβρίου του 1978 έγιναν πολλές αναφορές στις Λιμενικές και Αστυνομικές Αρχές της πόλης για συμπτώματα δηλητηρίασης. Φυσικά, αυτή προέρχονταν από την ατμόσφαιρα.
Κάποιοι μιλούσαν για ένα μαύρο θανατηφόρο σύννεφο. Άλλοι για δηλητήριο που είχε διαχυθεί στον αέρα. «Πνιγόμαστε, καίγονται τα σωθικά μας», έλεγαν οι περίοικοι του Χατζηκυριάκειου, περιοχή που ήταν το επίκεντρο του μυστηριώδους φαινομένου. Αξιωματικοί του λιμεναρχείου που μετέβησαν εκεί για να διαπιστώσουν τι είχε συμβεί καταλήφθηκαν από τα ίδια συμπτώματα.
Ερεθισμό στο λαιμό και το στήθος, τσούξιμο στα μάτια, τάση για εμετό και ιδρώτα, αίσθημα ασφυξίας. Εν μέσω πανικού και ανεπαρκών εξηγήσεων κάποιοι μπήκαν στα αυτοκίνητά τους και απομακρύνθηκαν από την περιοχή. Τι είχε συμβεί; Για μία ώρα κανείς δεν μπορούσε να δώσει απαντήσεις. Αργότερα, όμως και λόγω του ήπιου αέρα ανακαλύφθηκε η προέλευση της ρύπανσης.
Για το αέριο που είχε δημιουργήσει αυτό το μαύρο σύννεφο υπεύθυνες ήταν οι καμινάδες του εργοστασίου λιπασμάτων στη Δραπετσώνα. Ο αξιωματικός υπηρεσίας του κεντρικού λιμεναρχείου αποφάσισε να προβεί σε μια ενέργεια που αποδείχτηκε σωτήρια. Συνοδευόμενος από άλλους αξιωματικούς, μπήκε στο εργοστάσιο και διέταξε παύση όλων των εργασιών. Κατόπιν ειδοποιήθηκαν αρμόδιοι παράγοντες του υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας και ο Νομάρχης.
Δηλητηριώδες αέριο στον Πειραιά – Αληθινή ιστορία: Τριοξείδιο του θείου
Σύμφωνα με τους υπεύθυνους του εργοστασίου, το μηχάνημα παραγωγής χημικών προϊόντων είχε σταματήσει για 13 ώρες. Αυτό, για να γίνει έλεγχος στη συντήρηση. Μετά την επαναλειτουργία του δημιουργήθηκε κάποια βλάβη στο εξάρτημα που ήλεγχε την παραγωγή και πυκνότητα του θειικού οξέος. Χάρη στο φίλτρο αυτό τα δηλητηριώδη αέρια που παράγονται ελέγχονται και αυτοκαταστρέφονται. Η βλάβη είχε οδηγήσει στην παύση ελέγχου και διαφυγής τους.
Το αέριο που είχε διαρρεύσει ήταν το εξαιρετικά επικίνδυνο τριοξείδιο του θείου. «Είναι δέκα φορές πιο επιβλαβές από το διοξείδιο του θείου. Αν έρθει σε επαφή με υγρά όπως σάλιο, νερό, υγρά στομάχου δημιουργεί θειικό οξύ. Μπορεί να φθείρει ακόμα και σίδερα και πέτρες», δήλωνε τότε χημικός μηχανικός του Πολυτεχνείου σε εφημερίδα.
Η διαρροή του αερίου, ξεκίνησε στις 9 το πρωί. Δεν έγινε άμεσα αντιληπτή από τους εργαζόμενους γιατί έβγαινε από τις ψηλές καπνοδόχους. Ούτε στους περίοικους έγινε ορατή αφού ο αέρας απομάκρυνε το νέφος προς τον Πειραιά, κυρίως προς την πυκνοκατοικημένη περιοχή του Χατζηκυριάκειου και τις πειραϊκές ακτές.
Από το εργοστάσιο δόθηκε η διαβεβαίωση ότι η βλάβη επιδιορθώθηκε άμεσα και το μηχάνημα επανήλθε σε ακίνδυνη λειτουργούσε. Υποστήριξαν ότι η διαρροή κράτησε μόλις 15 λεπτά και ότι το σύννεφο στάθηκε για μια ώρα πάνω από την πόλη λόγω καιρού. Τόνισαν επίσης ότι οι επιπτώσεις ήταν μόνο αυτές οι μικρές ενοχλήσεις, καθώς η πυκνότητα του τριοξειδίου ήταν αραιή και δεν προκαλούσε θανάσιμο κίνδυνο.
Δηλητηριώδες αέριο στον Πειραιά – Αληθινή ιστορία: Ευτυχώς δεν έβρεξε
Ο αρμόδιος εισαγγελέας πάντως δεν πείστηκε. Κατόπιν συνεννόησης με το λιμεναρχείο και τα αρμόδια αστυνομικά τμήματα ζήτησε στοιχεία και διέταξε πραγματογνωμοσύνη και έλεγχο από ειδικούς του υπουργείου Βιομηχανίας.
Όπως αποδείχτηκε πάντως από τις μαρτυρίες των κατοίκων, η μόλυνση της ατμόσφαιρας στην περιοχή δεν ήταν κάτι πρωτόγνωρο, αλλά ο κανόνας. Ήταν κοινό μυστικό ότι οι καμινάδες των εργοστασίων αποτελούσαν σοβαρό κίνδυνο για την υγεία, απλώς εκείνο το κρούσμα ήταν πρωτοφανές ως εξαιρετικά βαρύ. Οι διαμαρτυρίες ήταν πολύ συχνές, το ίδιο και οι επαναλαμβανόμενες ψεύτικες υποσχέσεις.
Το ευτύχημα ήταν τελικά ότι το σύννεφο δεν απλώθηκε με μια ενδεχόμενη βροχή γιατί αυτή την περίπτωση οι επιπτώσεις θα ήταν ανυπολόγιστες. Για το συγκεκριμένο αέριο δεν υπάρχει προφύλαξη, ούτε αντίδοτο. Αν έβρεχε εκείνο το πρωί, κάτι απολύτως φυσιολογικό για την εποχή, το νέφος θα προκαλούσε βλάβες στο αναπνευστικό σύστημα, τα μάτια, το δέρμα και το στομάχι. Άνθρωποι με αναπνευστικά προβλήματα που θα ήταν ευάλωτα στην έκθεση του, θα ήταν τα πρώτα θύματα.
Δηλητηριώδες αέριο στον Πειραιά – Αληθινή ιστορία: Η ανακοίνωση, το δημοσίευμα και η παύση λειτουργίας
Με ανακοίνωση του το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας ενημέρωσε ότι η λειτουργία του εργοστασίου σταμάτησε μέχρι να αποκατασταθεί η βλάβη και για να μην μολυνθεί περισσότερο η περιοχή. «Νέφος από το τριοξείδιο του θείου, που προκαλούσε βήχα και δυσκολία στην αναπνοή, κάλυψε το βράδυ την περιοχή Χατζηκυριάκειο Πειραιώς. Μετά από έρευνα διαπιστώθηκε ότι το τριοξείδιο προερχόταν από διαρροή λόγω βλάβης οργάνου της μονάδας εργοστασίου λιπασμάτων», ανέφερε η ανακοίνωση.
Στις 9 Οκτωβρίου του 1978 «Τα Νέα» δημοσίευσαν αποκλειστικό ρεπορτάζ, παραθέτοντας στοιχεία που αποδείκνυαν ότι η υγεία των κατοίκων της περιοχής ήταν ήδη επιβαρυμένη από τα επιβλαβή αέρια. Προέκυπτε βάσει του ρεπορτάζ ότι η ρύπανση στην ατμόσφαιρα του Πειραιά ήταν τρεις φορές μεγαλύτερη απ’ ότι στην αντίστοιχη του Λονδίνου!
Το συγκεκριμένο εργοστάσιο έπαψε τη λειτουργία του 21 χρόνια αργότερα και το μεγαλύτερο μέρος των εγκαταστάσεων κατεδαφίστηκε. Το 2003 ο χώρος ισοπεδώθηκε, σα να ήθελαν οι αρμόδιες αρχές να εξιλεωθούν για ένα ζήτημα δημόσιας υγείας, που επί σειρά ετών έκρυβαν κάτω απ’ το χαλί.
