Η Μανιάτισσα με το δρεπάνι: Στο Σπήλαιο του Δυρού στη Μάνη συρρέουν χιλιάδες επισκέπτες για να ακολουθήσουν μια θαυμαστή υπόγεια διαδρομή με βαρκάκι μέσα από εντυπωσιακούς σταλακτίτες και σταλαγμίτες.
Στη Μάνη πέρα από το σπήλαιο, αυτό που θα σου τραβήξει την προσοχή είναι ένα μεγάλο άγαλμα, μια κλασσική φιγούρα της κυράς του χωριού, μια αγριεμένη φιγούρα, με βαθιές σκαμμένες ρυτίδες στο πρόσωπο που κραδαίνει απειλητικά ένα μεγάλο δρεπάνι.
Το άγαλμα αυτό μας γυρνά πίσω στο 1826, αντιπροσωπεύει μία Μανιάτισσα με το δρεπάνι και συμβολίζει τη μάχη που έδωσαν οι άοπλες γυναίκες της Μάνης, η οποία απέκτησε μεγάλη για το έθνος μας σημασία.
Ήταν το πρωί της 22ας Ιουνίου 1826 όταν ο Ιμπραήμ άρχισε την επίθεση στις οχυρωματικές θέσεις των Μανιατών στη Βέργα, ανατολικά της Καλαμάτας. Ακολούθησαν επιθέσεις και στις 23 και στις 24 Ιουνίου, κατά τις οποίες περίπου 2.500 Μανιάτες ήλθαν αντιμέτωποι με περίπου 10.000 ιππείς και πεζούς Τουρκοαιγυπτίους και τους απέκρουσαν με επιτυχία.
Ο ίδιος Ιμπραήμ με μερικά πλοία για αντιπερισπασμό βομβάρδιζε τα παράλια της Μάνης, σε μια ανεπιτυχή προσπάθεια να μετακινήσουν οι Μανιάτες δυνάμεις από το μέτωπο της Βέργας.
Ταυτόχρονα με την επίθεσή τους εναντίον της Βέργας οι Τουρκοαιγύπτιοι επιχείρησαν αποβατική ενέργεια στον όρμο του Διρού τη νύχτα της 21ης προς την 22α Ιουνίου. Οι λίγοι Μανιάτες που είχαν παραμείνει στα χωριά τους αντεπιτέθηκαν με θυελλώδη ορμή. Οι Μανιάτισσες, σχεδόν άοπλες, επίσης αποφάσισαν να υπερασπιστούν την πατρίδα τους.
Στο χωριό του Διρού είχαν παραμείνει μόνο οι γυναίκες, οι οποίες με τα δρεπάνια του θερισμού, με πέτρες, με ξύλα, και με τα σώματά τους ακόμη κυνήγησαν τους εχθρούς ως την ακρογιαλιά του Διρού. Πολλοί Αιγύπτιοι ρίχτηκαν στη θάλασσα και κολυμπώντας προσπάθησαν να σωθούν στα πλοία. Παρά τους κανονιοβολισμούς που έριχναν τα πλοία του Ιμπραήμ προς εκφοβισμό, οι δρεπανηφόρες γυναίκες της Μάνης έγραψαν τη δική τους ιστορία.
Ο ακαδημαϊκός Δ. Κόκκινος αναφερόμενος στη Μάχη του Δυρού και ιδιαίτερα στις ηρωίδες της Μάνης, τους αφιερώνει τα ακόλουθα λυρικά λόγια: «Διά μίαν ακόμη φοράν, η δραματική και ηρωική πραγματικότης υπερέβη τας συλλήψεις των θρύλων κατά τον Ιερόν Αγώνα της ανεξαρτησίας μας. Όλα όσα αναφέρονται διά τας γυναίκας της Μάνης, που έτρεξαν εις την μάχην και εκρατούσαν αντί όπλων δρεπάνια, ρόπαλα και πέτρας, ξεπερνούν την φαντασίαν. Είναι ασύλληπτου πολεμικού μεγαλείου. Η Μάνη μάς έδωσε νέας Αμαζόνας…».