Ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, ο οποίος γιορτάζει σήμερα, Κυριακή 7 Ιανουαρίου, είναι ο ένδοξος Βαπτιστής του Κυρίου.
O Άγιος Ιωάννης θεωρείται ο προστάτης του Ορθόδοξου μοναχισμού και αρχηγός του μοναχικού τάγματος, λόγω και της άσκησής του στην έρημο. Αναρίθμητα είναι τα μοναστήρια και οι εκκλησίες που τιμώνται στο όνομά του.
Η εμφάνιση, ο ασκητικός βίος του, τα κηρύγματα και οι βαπτίσεις μετάνοιας, προκάλεσαν την προσοχή του Συνεδρίου των Εβραίων, που έστειλε ανθρώπους για να δει τι συνέβαινε, οι οποίοι έλαβαν ως απάντηση «φωνή βοώντος εν τη ερήμω, ευθύνατε την οδόν Κυρίου».
Όπως ήταν φυσικό, τα λόγια του Προδρόμου ενοχλούσαν τις διεφθαρμένες συνειδήσεις των Φαρισαίων, αλλά και του Ηρώδη, τον οποίο στηλίτευε συνέχεια για την παράνομη συμβίωσή του με την σύζυγο του αδελφού του Ηρώδη Φιλίππου, την Ηρωδιάδα.
Ο Ηρώδης φυλάκισε τον Άγιο Ιωάννη, αλλά δεν ήθελε να τον θανατώσει, γιατί ήξερε ότι είχε δίκιο και επίσης, γιατί φοβόταν και την οργή του λαού, ο οποίος αγαπούσε τον βαπτιστή τους.
Έτσι, στα γενέθλιά του, ζήτησε από την κόρη της Ηρωδιάδας, τη Σαλώμη, η οποία ήταν ελαφρών ηθών, να του χορέψει και της υποσχέθηκε με όρκο να της δώσει ό,τι του ζητήσει.
Η Ηρωδιάδα, η μητέρα της, που μισούσε τον Ιωάννη, βρήκε τότε την ευκαιρία που αναζητούσε και προέτρεψε την κόρη της να ζητήσει το κεφάλι του προφήτη Ιωάννη μέσα σ΄ ένα πινάκιο (πιάτο).
Όταν ήρθε η κεφαλή του Τίμιου Προδρόμου μπροστά της, ζήτησε η Σαλώμη να τρυπήσουν τη γλώσσα του Ιωάννη με μια βελόνα. Η γλώσσα έκανε ένα σπάσιμο και ακούστηκε ξανά η φωνή του Βαπτιστή που είπε δυνατά «μετανοείτε».
Μέχρι την τελευταία στιγμή, ακόμα και μετά τον Θάνατο του, προειδοποιούσε ο Άγιος Ιωάννης και Τίμιος Πρόδρομος, ο Βαπτιστής του Σωτήρα μας να μετανοούμε.
Ο Τίμιος Πρόδρομος δεν προετοίμασε μόνο τον δρόμο του Κυρίου στη γη, αλλά και στον Άδη, καθώς πήγε στον Άδη, δίδαξε και προφήτεψε και πάλι τον ερχομό του Σωτήρα μας.
Η Εκκλησία μας τιμά την μνήμη του καθ’ όλο το έτος στις εξής ημερομηνίες:
– Την Σύλληψή του την 23η Σεπτεμβρίου,
– Την Γέννησή του την 24η Ιουνίου,
– Την Αποτομή της Κεφαλής του την 29η Αυγούστου (τότε πανηγυρίζουν τα περισσότερα μοναστήρια του Προδρόμου)
– Την Α’ και Β’ Εύρεση της Κεφαλής του την 24η Φεβρουαρίου,
– Την Γ’ Εύρεση της την 25η Μαΐου και
– Την Σύναξη του μετά τα Θεοφάνεια την 7η Ιανουαρίου.
Τα Ιερά του Λείψανα βρίσκονταν για αιώνες στην Κωνσταντινούπολη, ενώ σήμερα, ύστερα από πολλές περιπέτειες, σώζονται σε διάφορα μέρη, κυρίως στην Ελλάδα (Άγιο Όρος και άλλα μοναστήρια).
Η Κεφαλή (Κάρα) του Τιμίου Προδρόμου βρέθηκε θαυματουργικά τρεις φορές. Σήμερα, ένα μέρος της Τίμιας Κάρας του βρίσκεται στο Μεγάλο Τζαμί της Δαμασκού της Συρίας, το οποίο είναι συνέχεια Χριστιανικού Ναού τιμώμενου στον ίδιο τον Ιωάννη τον Πρόδρομο. Το μέρος αυτό της Κεφαλής, το έκλεψαν Τούρκοι πειρατές στο Αιγαίο, από μοναχούς της Ιεράς Μονής Διονυσίου του Αγίου Όρους, περίπου το 1765. Στο αγιορείτικο μοναστήρι της Διονυσίου, γνωστό και ως μονή του Προδρόμου, υπάρχει σήμερα ένα άλλο ιερό λείψανο του Τιμίου Προδρόμου, το άφθαρτο και θαυματουργό δεξί του χέρι που βάπτισε τον Κύριο.
Ένα άλλο μέρος της Κάρας του Βαπτιστού Ιωάννου, πιθανότατα το μεγαλύτερο, βρίσκεται από το 1206 στον μεγαλύτερο Καθεδρικό Ναό γοτθικού ρυθμού της Δυτικής Ευρώπης, στην Αμιάν (Αμιένη) της Γαλλίας.
Συγκεκριμένα, το 1204, όταν οι Λατίνοι – Σταυροφόροι άλωσαν την Κωνσταντινούπολη, έκλεψαν αρκετά ιερά λείψανα, μεταξύ αυτών και το μέρος του άφθαρτου προσώπου του Προδρόμου.
Μέρος των λειψάνων του Βαπτιστού Ιωάννου, όπως το αριστερό του χέρι, βρίσκονται στο Μουσείο του Τοπ-Καπί της Κωνσταντινούπολης.
Αναλυτικότερα, από τα Ιερά Λείψανα του Τιμίου Προδρόμου σήμερα σώζονται:
1. Μέρος της Κάρας του στην Ιερά Μονή Δοχειαρίου Αγίου Όρους.
2. Μέρος της Κάρας του στο Μεγάλο Τζαμί της Δαμασκού της Συρίας.
3. Το επάνω μέρος της Κάρας του στο Οθωμανικό Μουσείο των Ανακτόρων Τοπ-Καπί της Κωνσταντινούπολης.
4. Το μπροστινό μέρος της Κάρας του (χωρίς τη σιαγόνα) στην Αμιάν της Βόρειας Γαλλίας.
5. Μέρος της σιαγόνας «μετά τριών οδόντων» στην Ιερά Μονή Σταυρονικήτα Αγίου Όρους.
6. Η αδιάφθορη δεξιά του χείρα στην Ιερά Μονή Διονυσίου Αγίου Όρους.
7. Η αδιάφθορη αριστερά του χείρα στο Οθωμανικό Μουσείο των Ανακτόρων Τοπ-Καπί Κων/πολης.
8. Μέρος της αριστεράς του χείρας στη Ιερά Μονή Μεγάλου Μετεώρου.
9. Δάκτυλος στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου Αγίου Όρους.
10. Απότμημα της αριστεράς του στην Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννη Μακρυνού Μεγάρων.
11. Αποτμήματα στις Μονές Ιβήρων, Παντοκράτορος και Αγίου Παντελεήμονος Αγίου Όρους, Κύκκου Κύπρου, στις Λαύρες Αγίας Τριάδος – Αγ. Σεργίου Μόσχας και Αγ. Αλξάνδρου Νέβσκι Αγίας Πετρούπολης στη Ρωσία και στον Ιερό Ναό του Αγ. Γεωργίου των Ελλήνων στη Βενετία.
12. Ακόμη στην Ιερά Μονή Ταξιαρχών Αιγιαλείας σώζεται η «πλεξίδα» του.