Ευπαλίνειο όρυγμα στην Αρχαία Ελλάδα: Ίσως ο αρχαίος μετροπόντικας να βρισκόταν στη Σάμο. Τον 6ο αιώνα π.Χ., σκάφτηκε μία σήραγγα εκτάσεως δυόμιση χιλιομέτρων. Δύο αντίθετες πλευρές συναντήθηκαν ακριβώς στη μέση.
Ευπαλίνειο όρυγμα στην Αρχαία Ελλάδα: Το Ευπαλίνειο Υδραγωγείο
Το νερό της πηγής τρέχει ακόμη και σήμερα στο αρχαίο υδραγωγείο. Σκοπός ήταν η ύδρευση της αρχαίας πόλης της Σάμου. Έτσι, κατασκευάστηκε, αγωγός ύδρευσης, συνολικού μήκους 2.385 μέτρων.
Ο αγωγός θεωρείται ένα από τα σπουδαιότερα τεχνικά έργα της αρχαιότητας. Η πραγματοποίηση του έργου του Ευπαλίνου προϋπέθετε την ορθή επίλυση του σχετικού γεωμετρικού προβλήματος και ακριβέστατη χάραξη πάνω στο έδαφος.
Υπολογίζεται ότι η μέση ημερήσια παροχή νερού ήταν 400 κυβικά μέτρα. Το νερό έφθανε σε δεξαμενές και κρήνες της αρχαίας πόλης της Σάμου, μέσω υπόγειου αστικού αγωγού. Το εκπληκτικό στη διάνοιξη της σήραγγας είναι ότι η λάξευση έγινε ταυτόχρονα και από τις δύο πλαγιές του λόφου, δηλαδή βόρεια και νότια. Μάλιστα, τα δύο συνεργεία συναντήθηκαν στο μέσον περίπου της σήραγγας με μικρή απόκλιση από την ευθεία.
Υπολογίζεται ότι τα δύο συνεργεία, χρειάστηκαν περίπου δέκα χρόνια για να ολοκληρώσουν το έργο. Για φωτισμό στο εσωτερικό της σήραγγας χρησιμοποιούσαν λύχνους λαδιού. Η επίτευξη της διάνοιξης έγινε με τους υπολογισμούς του Ευπαλίνου. Τα αρχαιολογικά δεδομένα οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το έργο άρχισε γύρω στα 550 π.Χ.
Ευπαλίνειο όρυγμα στην Αρχαία Ελλάδα: Η περιγραφή του Ηρόδοτου
«Ανέφερα πολλά δε για τους Σαμίους, γιατί έχουν κάνει τρία από τα μεγαλύτερα έργα από όλους τους Έλληνες. Σε όρος με ύψος εκατόν πενήντα οργιές, έφτιαξαν υπόγειο όρυγμα που το είχαν αρχίσει ταυτόχρονα από δυο πλευρές. Το μεν μήκος του ορύγματος είναι επτά στάδια, το δε ύψος και πλάτος είναι οκτώ πόδια το καθένα. Καθ’ όλο το μήκος του δε, έχει ανοιχτεί ένα άλλο όρυγμα, σε βάθος είκοσι πήχεων, με πλάτος τριών ποδιών, μέσα από το οποίο το νερό διοχετεύεται μέσα από σωλήνες από μεγάλη πηγή μέχρι την πόλη. Ο αρχιτέκτονας δε του ορύγματος αυτού ήταν ο Ευπαλίνος, γιος του Ναυστρόφου από τα Μέγαρα».
