Οι 50 μυστικοί επιβάτες ιδιωτικής εταιρείας που υποδύονται τους κανονικούς επιβάτες, πραγματοποιούν δρομολόγια ήδη από την περασμένη εβδομάδα. Μάλιστα, πρόκειται να κάνουν δρομολόγια για διάστημα περίπου ενός μήνα σε όλα τα ΜΜΜ (λεωφορεία, τρόλεϊ, μετρό και τραμ) προκειμένου να αξιολογήσουν τις συγκοινωνιακές υπηρεσίες βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων.
Σημειώνεται πως δε θα μπορούν να προβούν σε ελέγχους κομίστρου, όμως εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι στη σχετική σύμβαση, η οποία υπεγράφη προ ημερών μεταξύ του ΟΑΣΑ και της εταιρίας GLOBAL LINK INTERNATIONAL MARKETING RESEARCH, αναφέρεται ότι οι μυστικοί «επιβάτες» εξοπλίζονται και με ΦΣΕ, με άλλα λόγια Φορητές Συσκευές Ελέγχου.
Αλλαγή στο μοντέλο από τον ΟΑΣΑ
Την ίδια στιγμή ο ΟΑΣΑ είναι αποφασισμένος να αλλάξει το μοντέλο χορήγησης της κρατικής αποζημίωσης στις συγκοινωνιακές εταιρίες βάσει νέας μεθοδολογίας, την οποία αναζητεί μέσω δεύτερης σύμβασης έργου που ανέθεσε σε συμβουλευτική εταιρία. Το νέο μοντέλο θα στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην επίτευξη προκαθορισμένων στόχων εκ μέρους της ΟΣΥ (Οδικές Συγκοινωνίες) και της ΣΤΑΣΥ (Σταθερές Συγκοινωνίες), η οποία θα προσδιορίζει ενδεχόμενες επαυξήσεις ή μειώσεις της αποζημίωσης.
Θα ελέγχουν οκτώ βασικούς δείκτες και συγκεκριμένα:
- Τη διαθεσιμότητα.
- Την προσβασιμότητα
- το χρόνο μετακίνησης
- το επίπεδο πληροφόρησης
- την εξυπηρέτηση των επιβατών
- την άνεση
- την ασφάλεια και
- την επίδραση στο Περιβάλλον
Ειδικά σε ό,τι αφορά τα δρομολόγια αξιολογούν τον προγραμματισμό, τη διάρκεια, τη στάση ή τον σταθμό αν πρόκειται για μέσο σταθερής τροχιάς, τη διαδικασία επιβίβασης και αποβίβασης, το εσωτερικό οχημάτων και συρμών, την τήρηση των μέτρων προστασίας από τον κορονοιό, ενώ θα αξιολογούν και τον οδηγό και όπως προκύπτει θα μιλούν και με επιβάτες.
Συνολικά θα συγκεντρωθούν 1.000 μυστικές αξιολογήσεις σε συγκεκριμένα δρομολόγια των ΜΜΜ Αθήνας και Πειραιά, τα οποία θα επιλέξει ο ΟΑΣΑ. Η διάρκεια της υπηρεσίας, η οποία επίσης δόθηκε με ανάθεση, έχει υπολογιστεί σε 34 μέρες μαζί με την επεξεργασία των συνεντεύξεων, ενώ το κόστος του έργου συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ είναι 19.840 ευρώ.
Συγκεκριμένα θα πραγματοποιηθούν από 200 αξιολογήσεις σε Λεωφορεία, Τρόλεϊ: 200 και στη γραμμή 1 του μετρό (δηλαδή τον πρώην ηλεκτρικό), άλλες 200 συνολικά στις γραμμές 2 και 3 του μετρό και 200 στο τραμ.
Το έργο έχουν συνολικά 50 ερευνητές σε καθημερινή βάση, με τη μεθοδολογία των μυστικών επισκέψεων – μετακινήσεων. Όπως επισημαίνεται στη σύμβαση, οι ερευνητές θα υποδυθούν τον ρόλο του επιβάτη και θα αξιολογήσουν το επίπεδο εξυπηρέτησης, την καθαριότητα, την απαιτούμενη πληροφόρηση (οθόνες), την ακρίβεια των δρομολογίων κτλ. βάσει συγκεκριμένου ερωτηματολογίου και σύμφωνα με τις οδηγίες που θα δοθούν από τον ΟΑΣΑ.
«Το ερωτηματολόγιο θα διαφοροποιείται στα μέσα σταθερής και οδικής τροχιάς. Εξοπλισμός ηλεκτρονικού εισιτηρίου (κάρτες ελεύθερης διέλευσης, φορητές συσκευές ελέγχου (ΦΣΕ) θα είναι διαθέσιμος στους ερευνητές από τον ΟΑΣΑ» επισημαίνεται χαρακτηριστικά στη σύμβαση. Μένει να φανεί βέβαια γιατί οι ΦΣΕ είναι απαραίτητες στους ιδιώτες ερευνητές, οι οποίοι δεν είναι εξουσιοδοτημένοι να προβαίνουν σε έλεγχο κομίστρου.
Ανάλογη της επίτευξης των στόχων η αποζημίωση σε ΟΣΥ και ΣΤΑΣΥ
Εκπλήξεις ενδέχεται να κρύβει για τις συγκοινωνιακές εταιρίες το νέο μοντέλο προσδιορισμού της αποζημίωσης που θα λαμβάνουν. Ο ΟΑΣΑ υπέγραψε προ ολίγων ημερών μία ακόμα σύμβαση για έργο που ανέθεσε σε εξωτερική εταιρία. Πρόκειται για την παροχή συμβουλευτικής υποστήριξης κατά την κατάρτιση του σχεδίου σύμβασης παροχής Συγκοινωνιακού Έργου με την ΟΣΥ ΑΕ».
Ουσιαστικά αφορά τον επαναπροσδιορισμό της αποζημίωσης της εταιρίας λειτουργίας των οδικών μέσων βάσει ικανοποίησης προκαθορισμένων δεικτών παροχής υπηρεσιών.
Για την ΟΣΥ, πάντως, είναι μάλλον αμφίβολο ότι αυτό θα είναι εφικτό με τα υφιστάμενα δεδομένα καθώς η παλαιότητα του στόλου της και οι συχνές βλάβες των οχημάτων συχνά τη βγάζουν εκτός προγραμματισμού, ενώ τα πρώτα από τα πολυδιαφημισμένα καινούρια λεωφορεία που θα αγοραστούν, δεν αναμένεται να εμφανιστούν στους αθηναϊκούς δρόμους παρά σε περίπου 1,5 χρόνο.
Στη σύμβαση που υπέγραψε ο ΟΑΣΑ, πάντως, με την εταιρία διοίκησης επιχειρήσεων και έργων «BPM Α.Ε.», κόστους 37.200 ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, επισημαίνεται ότι ένας εκ των στόχων είναι ο προσδιορισμός των μοναδιαίων τιμών αποζημίωσης, όπως το ευρώ ανά οχηματοχιλιόμετρο, ενώ σημειώνεται ξεκάθαρα ότι «στην περίμετρο του έργου περιλαμβάνεται ο προσδιορισμός των επαυξήσεων ή μειώσεων επί του ύψους αποζημίωσης, ανάλογα με το επίπεδο ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και τον βαθμό επίτευξης στόχων απόδοσης της ΟΣΥ».
Στο συγκεκριμένο δείκτη ωστόσο η ΟΣΥ φαίνεται ότι ήδη θεωρείται μάλλον …ακριβή κρίνοντας από παλαιότερες δηλώσεις του υπουργού Μεταφορών, Κώστα Καραμανλή, ο οποίος επ αφορμής της παραχώρησης 60 περιφερειακών γραμμών (20% του συγκοινωνιακού έργου των ΟΣΥ) στα ΚΤΕΛ, είχε πει ότι: «Κάθε χιλιόμετρο που κάνει η ΟΣΥ κοστίζει 2,9 με 3 ευρώ, ενώ κάθε χιλιόμετρο που κάνουν τα λεωφορεία των ΚΤΕΛ κοστίζει 1,41 ευρώ».
Σύμφωνα με την υπογραφείσα σύμβαση, πάντως, η εταιρία που ανέλαβε το έργο θα αξιοποιήσει τα διαθέσιμα στον ΟΑΣΑ συγκοινωνιακά και οικονομικά δεδομένα λειτουργίας της ΟΣΥ, «βασιζόμενη σε ενιαία μεθοδολογική προσέγγιση εφαρμόσιμη και για την ΣΤΑΣΥ ΑΕ και περιλαμβάνει:
- Τον προσδιορισμό της μεθοδολογίας για το ύψος της αποζημίωσης η οποία θα αφορά σε ένα παραμετρικό μοντέλο διαφοροποιημένο από το ισχύον, οι τιμές του οποίου θα μπορούν μελλοντικά να συμφωνούνται μεταξύ ΟΑΣΑ και ΟΣΥ ανάλογα με τα εξελισσόμενα οικονομικά και συγκοινωνιακά δεδομένα.
- Τον προσδιορισμό της μοναδιαίας τιμής αποζημίωσης (πχ. Ευρώ ανά οχηματοχιλιόμετρο) που θα προσφέρεται για το προσδιορισμένο συγκοινωνιακό έργο και συμφωνημένο με την ΟΣΥ. Ο προσδιορισμός και η συμφωνία επί του παρεχόμενου συγκοινωνιακού έργου δεν αποτελεί αντικείμενο της σύμβασης.
- Τον προσδιορισμό των σχετικών μοναδιαίων τιμών ή ποσοστών αποζημίωσης για τις υπηρεσίες πώλησης εισιτηρίων που θα παρέχει η ΟΣΥ με προσωπικό της / από τις εγκαταστάσεις της, καθώς και των σχετικών μοναδιαίων τιμών για τις υπηρεσίες ελέγχου κομίστρου που θα παρέχει η ΟΣΥ με ευθύνη της, προκειμένου να διασφαλίζονται τα έσοδα του ΟΑΣΑ που παράγονται από το εκτελούμενο συγκοινωνιακό έργο. Πρακτικά θα τεθούν προκαθορισμένοι στόχοι ως προς τα προιόντα κομίστρου που θα διατεθούν, αλλά και των ελέγχων κομίστρου που θα διενεργούνται.
«Ο προσδιορισμός των ανωτέρω μοναδιαίων τιμών / ποσοστών αποζημίωσης θα βασιστεί σε οικονομική ανάλυση των ιδιαίτερων κοστολογικών δεδομένων της ΟΣΥ (διάρθρωση κόστους), όπως προκύπτουν από οικονομικές καταστάσεις ή άλλα δεδομένα που θα διατεθούν στον Ανάδοχο», επισημαίνεται.
Επιπλέον, σημειώνεται πως «στην περίμετρο του έργου περιλαμβάνεται ο προσδιορισμός των επαυξήσεων ή μειώσεων επί του ύψους αποζημίωσης, ανάλογα με το επίπεδο ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και τον βαθμό επίτευξης στόχων απόδοσης της ΟΣΥ. Για τον σκοπό αυτό θα πραγματοποιηθεί επεξεργασία των σχετικών στοιχείων που θα παρέχει ο ΟΑΣΑ για την ΟΣΥ (έρευνες ικανοποίησης επιβατών, δείκτες και στόχοι ποιότητας, κλπ.), ώστε να προσδιοριστούν οι δείκτες και οι στόχοι που θα πρέπει να συμπεριληφθούν στις νέες συμβάσεις, ώστε να μπορεί αντικειμενικά να αποτιμάται το επίπεδο της ποιότητας των προσφερόμενων υπηρεσιών, ο βαθμός επίτευξης επιμέρους επιχειρησιακών στόχων που συνδέονται με τις προσφερόμενες υπηρεσίες καθώς και η διαρκής βελτίωση της αποδοτικότητας της ΟΣΥ.
Στο πλαίσιο του έργου ο Σύμβουλος θα υποστηρίξει τον ΟΑΣΑ στον προσδιορισμό του συστήματος παρακολούθησης της υλοποίησης της σύμβασης και μηχανισμών μέσω των οποίων θα παρακολουθείται και θα ελέγχεται η παροχή του συγκοινωνιακού έργου και των συμπληρωματικών υπηρεσιών, προκειμένου να υπολογίζεται η αποζημίωση της ΟΣΥ.
Ο μηχανισμός θα περιλαμβάνει πληροφοριακά συστήματα και απαραίτητα συγκοινωνιακά δεδομένα (πχ. μέσω πληροφοριακών συστημάτων ΟΣΥ), διαδικασίες και οργανωτικούς ρόλους παρακολούθησης εντός ΟΑΣΑ κλπ. καθώς και τους απαραίτητους λοιπούς όρους των συμβάσεων (πχ. τρόπος απόδοσης εσόδων ΟΑΣΑ, τρόπος καταβολής πληρωμών).
