Ένα σπάνιο φαινόμενο παρατηρήθηκε την Πέμπτη στο Θερμαϊκό κόλπο της Θεσσαλονίκης, με τα πλοία να μοιάζουν σαν να «αιωρούνται» πάνω από τη θάλασσα.
Οι Θεσσαλονικείς απόλαυσαν το φαινόμενο το μεσημέρι της Πέμπτης 5 Μάϊου και τράβηξαν φωτογραφίες τις οποίες δημοσίευσε το GRTimes.
To φαινόμενο ονομάζεται Φάτα Μοργκάνα και είναι ουσιαστικά μία οφθαλμαπάτη που στηρίζεται στη αναστροφή της θερμοκρασίας ανάμεσα σε εφαπτόμενα ατμοσφαιρικά στρώματα, δηλαδή στην περίπτωσή μας μεταξύ της θάλασσας και του αέρα.
«Αρχικά σημαντικό ρόλο παίζει ότι έχουμε άπνοια και η θάλασσα είναι ήρεμη. Αυτή την εποχή η θάλασσα παραμένει ακόμη αρκετά ψυχρή, λόγω της μεγάλης θερμοχωρητικότητας που έχει, άρα μεταβάλλει την θερμοκρασία της πολύ πιο αργά, απ’ ότι ο αέρας. Ουσιαστικά ένα λεπτό στρώμα αέρα που βρίσκεται ακριβώς πάνω από τη θάλασσα – πάχους μερικών εκατοστών έως μερικών μέτρων- είναι αρκετά ψυχρότερο από τον αέρα που βρίσκεται ψηλότερα» τονίζει στο GRTimes.gr ο μετεωρολόγος του northmeteo.gr, Δρ. Σταύρος Κέππας.
Όπως εξηγεί ο ίδιος, όταν ο καιρός είναι αίθριος, η επαφή του ζεστού αέρα από την ατμόσφαιρα με τον αρκετά ψυχρότερο αέρα που βγαίνει από τη θάλασσα μπορεί να δράσει ως διαθλαστικός φακός, δημιουργώντας ένα κατακόρυφα αντεστραμμένο είδωλο, επί του οποίου φαίνεται να αιωρείται το απομακρυσμένο ευθύ είδωλο.
Το «Φάτα Μοργκάνα» παρατηρείται συνήθως το πρωί και σπάνια το μεσημέρι, μετά από μια ψυχρή νύχτα που έχει ως αποτέλεσμα τη διαφυγή θερμότητας δι’ ακτινοβολίας στο διάστημα.
«Στη συγκεκριμένη περίπτωση βλέπουμε ένα καράβι λίγο ψηλότερα απ’ ότι πραγματικά είναι. Τυπικά φαίνεται το είδωλο του πλοίου, επειδή ουσιαστικά η ακτινοβολία που ξεκινάει από το καράβι και φτάνει στα μάτια μας διαθλάται, διότι περνάει με διαφορετικές πυκνότητες» συμπληρώνει ο κ. Κέππας.
Επιπροσθέτως, τα αντικείμενα στον ορίζοντα, όπως νησιά, κρημνοί, πλοία ή παγόβουνα, εμφανίζονται σύνθετα, δηλαδή δύο είδωλα ίδιου αντικειμένου ενωμένα αντίστροφα κατά κορυφή.
Το συγκεκριμένο φαινόμενο έχει εμφανιστεί σε ελάχιστα μέρη της Ελλάδας, όπως στη δυτική πλευρά της Σαμοθράκης.
Επίσης, το φαινόμενο Φάτα Μοργκάνα έχει φωτογραφηθεί και στα ανατολικά της Λεμεσού στην Κύπρο. Παρόμοιο είδος αντικατοπτρισμού έχει παρατηρηθεί επίσης στο Κόλπο Τογιάμα στη δυτική ακτή της Ιαπωνίας καθώς και στις Μεγάλες Λίμνες της Βόρειας Αμερικής. Είναι πιθανό να παρατηρηθεί στις Αρκτικές θάλασσες σε πολύ γαλήνια πρωινά ή συχνά στις καλυμμένες με πάγο κρηπίδες της Ανταρκτικής.
Τέλος, η πρώτη αναφορά σε «Φάτα Μοργκάνα» στα αγγλικά, αφορούσε έναν παρόμοιο αντικατοπτρισμό που παρατηρήθηκε το 1818 στο Στενό της Μεσσίνας, ανάμεσα στην Καλαβρία και τη Σικελία. Το φαινόμενο υπάγεται στους ανώτερους αντικατοπτρισμούς (superior mirage), που διακρίνονται από τους πιο συνηθισμένους κατώτερους αντικατοπτρισμούς (inferior mirage), οι οποίοι δημιουργούν την οφθαλμαπάτη μακρινών νερόλακκων στην έρημο και «υγρού οδοστρώματος» στους πολύ ζεστούς δρόμους.