Άλκη Ζέη: Η γνωστή συγγραφέας «έφυγε» χθες (σ.σ. Πέμπτη 27 Φεβρουαρίου του 2020) από τη ζωή. Η Ελληνίδα συγγραφέας δεν είναι πια στη ζωή, καθώς πέθανε σε ηλικία 97 ετών. Τα βιβλία από την Άλκη Ζέη μεταφράστηκαν σε είκοσι γλώσσες, ενώ η ίδια έχει βραβευτεί κι από την Ακαδημία της Αθήνας.
Άλκη Ζέη: Η ανακοίνωση του θανάτου της από τον εκδότη της, Νώντα Παπαγεωργίου
Άλκη Ζέη: Η γέννηση, τα παιδικά χρόνια και το πρώτο μυθιστόρημα
Είχε γεννηθεί στην Αθήνα τo 1923. Ο πατέρας της, Ζήνων Ζέης, ήταν τραπεζικός υπάλληλος, μεγαλωμένος στην Κρήτη. Η μητέρα της, Έλλη, ήταν από τη Σάμο. Μαζί με την αδελφή της, η Άλκη Ζέη έζησε τα πρώτα παιδικά της χρόνια στη Σάμο. Ήταν για όσο η μητέρα τους ανάρρωνε από φυματίωση σε σανατόριο στην Πάρνηθα.
Το πρώτο της μυθιστόρημα, «Το Καπλάνι της Βιτρίνας», θεωρείται από τα κλασικά βιβλία ελληνικής παιδικής λογοτεχνίας, με συνεχείς επανεκδόσεις. Από το 1963 κυκλοφόρησε στην Ελλάδα σε αναρίθμητες μεταφράσεις και διακρίσεις στο εξωτερικό. Είναι πιθανώς το πρώτο παιδικό βιβλίο με σαφείς πολιτικές αναφορές στη δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά.
Άλκη Ζέη: Σπουδές και εξορία
Κατά την περίοδο της κατοχής έχει δηλώσει πως είχε ενταχθεί στην ΕΠΟΝ. Αυτό, το έκανε, παρακινούμενη από τη συγγραφέα Διδώ Σωτηρίου. Παράλληλα σπούδασε φιλοσοφία του θεάτρου στην Φιλοσοφική σχολή του πανεπιστημίου των Αθηνών. Επιπλέον, σπούδασε υποκριτική στη δραματική σχολή του Εθνικού Ωδείου Αθηνών.
Το 1943, και ενώ φοιτούσε στην δραματική σχολή, γνώρισε τον μελλοντικό της σύζυγο, το θεατρικό συγγραφέα Γιώργο Σεβαστίκογλου (1913-1990), με τον οποίο παντρεύτηκε το 1945. Το 1948, ύστερα από την ήττα του ΔΣΕ στον εμφύλιο ο αριστερός σύζυγος της διέφυγε στην Τασκένδη και η Ζέη προσπάθησε να τον ακολουθήσει, αλλά την συνέλαβαν και την εξόρισαν στη Χίο λόγω των πολιτικών της πεποιθήσεων.
Ύστερα από προσπάθειες έξι ετών, επανασυνδέθηκε τελικά με τον σύζυγο της στην Τασκένδη το 1954. Απέκτησαν δυο παιδιά,την Ειρήνη (1956) και τον Πέτρο (1959) ενώ στο μεσοδιάστημα, το 1957, μετακόμισαν στη Μόσχα, όπου η Ζέη σπούδασε στο τμήμα σεναριογραφίας του Ινστιτούτου Κινηματογράφου της Μόσχας. Το 1964 επέστρεψε στην Ελλάδα για να ξαναφύγει πάλι το 1967, με τον ερχομό της Χούντας — αυτή τη φορά για το Παρίσι. Οριστικά στην Ελλάδα επέστρεψε μόνο όταν έπεσε η απριλιανή δικτατορία.
Κατά τη διάρκεια της παραμονής της στην ΕΣΣΔ συνέχισε το γράψιμο και μια σειρά παιδικών διηγημάτων της δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Νεανική Φωνή, που είχε τότε ως συντακτική επιτροπή τον Μάριο Πλωρίτη, τον Τάσο Λιγνάδη και τον Κωστή Σκαλιώρα. Το 1971 ενώ ήταν εξόριστη στο Παρίσι έγραψε τον Μεγάλο περίπατο του Πέτρου, αυτή τη φορά με θέμα την Κατοχή και την απελευθέρωση. Στα ιστορικά της μυθιστορήματα είναι εμφανή τα αυτοβιογραφικά βιώματα των ηρώων της.
Άλκη Ζέη: Βραβεύσεις
Το εφηβικό μυθιστόρημα «Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της» κέρδισε το 2003 το βραβείο εφηβικού μυθιστορήματος του Κύκλου Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου (ελληνικό τμήμα της IBBY) και, έναν χρόνο αργότερα, η Ζέη ήταν υποψήφια για το βραβείο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν και το βραβείο Άστριντ Λίντγκρεν λογοτεχνίας. Για τις εκδόσεις των έργων της στις Ηνωμένες Πολιτείες (Το καπλάνι της βιτρίνας, Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου και Κοντά στις ράγες) της απονεμήθηκε το Βραβείο Mildred L. Batchelder της απονεμήθηκε. Το 2010 τιμήθηκε με το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου της και το 2014 αναγορεύτηκε σε επίτιμη διδάκτορα του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Το 2015 αναγορεύτηκε επίτιμη διδάκτωρ Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Πατρών.
