Η ιστορία επιτυχίας της Ομάδας Αεροδυναμικού Σχεδιασμού Αεροχημάτων του Εργαστηρίου Μηχανικής Ρευστών & Στροβιλομηχανών από το 2012 της κρίσης έως τη συμφωνία με την ΕΑΒ για το UAV που θα παράγει η εταιρεία. Με φόντο την κρίση της πανδημίας και με τη χώρα να επιχειρεί να κάνει restart στην οικονομία και την κοινωνία, μια νέα εξόχως σημαντική συνεργασία ξεκίνησε για το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) στις 27 Αυγούστου με την υπογραφή στο υπουργείο Οικονομικών μνημονίου συνεργασίας με την Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ), για την έρευνα, ανάπτυξη και βιομηχανική παραγωγή ενός Αυτόνομου Εναέριου Οχήματος Πολλαπλών Χρήσεων από φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα.
Ο πρύτανης καθηγητής Νίκος Παπαϊωάννου, που συμμετείχε στην εκδήλωση του ΥΠΟΙΚ, εξήρε τη συνεισφορά της Ομάδας Αεροδυναμικού Σχεδιασμού Αεροχημάτων του Εργαστηρίου Μηχανικής Ρευστών & Στροβιλομηχανών του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών του ΑΠΘ στην εξωστρέφεια και πρωτοπορία του Αριστοτελείου στις καινοτόμες τεχνολογίες, στην ανάκτηση επιστημονικού κεφαλαίου από το εξωτερικό (brain gain), αλλά και στην προώθηση των συνεργιών με τον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα και την ερευνητική κοινότητα. Στην κοινοπραξία με την ΕΑΒ συμμετέχουν το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (ΔΠΘ) και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Η ομάδα του ΑΠΘ θα συνεισφέρει στη συνεργασία με την ΕΑΒ στον αεροδυναμικό σχεδιασμό, στις στατικές και πτητικές δοκιμές του μη-επανδρωμένου αεροχήματος, καθώς και στον προγραμματισμό των διαδικασιών, ώστε από το πρωτότυπο μη-επανδρωμένο αερόχημα να υλοποιηθεί το προϊόν, σε μία γραμμή παραγωγής εγκατεστημένης εξ ολοκλήρου στην ΕΑΒ.
Οι επίσημες ανακοινώσεις πλημμύρισαν τον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο δημοσιεύματα εθνικής υπερηφάνειας για ένα ακόμη μεγάλο βήμα της Ελλάδας, έχοντας ως στόχο να επενδύσει στο επιστημονικό της δυναμικό, για να πρωτοπορήσει σε έναν κατεξοχήν ανταγωνιστικό τομέα, αναπτύσσοντας κορυφαίες νέες τεχνολογίες.
Ο κοσμήτορας της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ και συντονιστής της Ομάδας, καθηγητής Κυριάκος Υάκινθος μίλησε στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΑΠΕ-ΜΠΕ) για την εντυπωσιακή διαδρομή της από το 2012 έως σήμερα και τις προκλήσεις που θέτουν οι νέες συνεργασίες και προγράμματα στα οποία συμμετέχει.
«Δημιουργώντας σε περίοδο κρίσης»
Όταν το 2012 μία ομάδα καθηγητών και νέων ερευνητών του ΑΠΘ ξεκινούσε να αναπτύσσει ερευνητικές δραστηριότητες στα μη-επανδρωμένα αεροχήματα σταθερής πτέρυγας (UAVs), το βέβαιο είναι πως τα δημοσιονομικά και συνεπαγόμενα της οικονομικής κρίσης κοινωνικά προβλήματα μονοπωλούσαν την ελληνική επικαιρότητα και δύσκολα κανείς θα αναγνώριζε πως η αφοσίωση στην έρευνα, το πείσμα και η εργατικότητα λίγων ανθρώπων θα εξελισσόταν σε μία εμβληματική εθνική προσπάθεια.
Στο άκρως ανταγωνιστικό πλαίσιο ανοικτών προσκλήσεων της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Καινοτομίας και της ΕΥΔΕ-ΕΤΑΚ, για χρηματοδότηση της εφαρμοσμένης έρευνας, η Ομάδα ήρθε από την αρχή σε επαφή με ιδιωτικές εταιρείες και κατέθεσε προτάσεις συνεργατικών έργων με παραδοτέα, ολοκληρωμένα συστήματα μη-επανδρωμένων αεροχημάτων σταθερής πτέρυγας.
Έτσι, στο ερευνητικό πρόγραμμα HCUAV, η Ομάδα κατάφερε το 2015 να αναπτύξει και να απογειώσει το πρώτο της μη-επανδρωμένο αερόχημα, με κωδικό RX-1. Ο κοσμήτορας της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ θυμάται πως η επιτυχία ήλθε με «πολλή δουλειά, επιμονή και κυρίως όραμα» και μέσα από συνεργασία με το ΔΠΘ (ρομποτική όραση συστήματος), την τρικαλινή εταιρεία Spacesonic (κατασκευή του αεροχήματος), την εδρεύουσα στη Θεσσαλονίκη MLS (συστήματα GPS του αεροχήματος) και την Intracom Defense (σταθμός εδάφους και τηλεπικοινωνίες του αεροχήματος). «Το αποτέλεσμα για τα ελληνικά δεδομένα εκείνης της εποχής ήταν θεαματικό», εξήγησε ο κ. Υάκινθος, περιγράφοντας πώς το αερόχημα σταθερής πτέρυγας, βάρους 180kg, αυτονομίας 11 ωρών, με εκπέτασμα 6.4m και 100% ελληνικής σχεδίασης και κατασκευής, έκανε τις πρώτες δοκιμαστικές πτήσεις του, «όταν όλοι πίστευαν ότι θα είναι μία ακόμη προσπάθεια που θα μείνει στα χαρτιά».
«Η μεγάλη επιτυχία της Ομάδας έθεσε νέα δεδομένα στην Ελλάδα και ανέδειξε τη σημασία ελληνικών συστημάτων μη-επανδρωμένων αεροχημάτων για την πατρίδα μας. Η Ομάδα ενίσχυσε τις συνεργασίες της με ελληνικές εταιρείες», επισήμανε ο κ. Υάκινθος, εξηγώντας πώς το 2018 έγινε το επόμενο μεγάλο βήμα, όταν η ομάδα ξεκίνησε να αναπτύσσει δύο, «αντισυμβατικής» σχεδιαστικής φιλοσοφίας, μη-επανδρωμένα αεροχήματα. «Η συμμετοχή των ιδιωτικών εταιρειών γίνεται ακόμη πιο έντονη, δεδομένου ότι διαβλέπουν πλέον το μεγάλο δυναμικό της αγοράς των μη-επανδρωμένων αεροχημάτων σταθερής πτέρυγας, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό», σημείωσε.
Η Ομάδα του ΑΠΘ εργάζεται τώρα στο πρόγραμμα DELAER και σχεδιάζει το αερόχημα RX-3, σε επίπεδο αεροδυναμικού και δομικού σχεδιασμού.
Το RX-3 κατασκευάζεται από ανθρακονήματα από την εταιρεία CFT στο Κιλκίς και εξοπλίζεται με ηλεκτρονικά, συστήματα τηλεπικοινωνιών και σταθμό εδάφους από την Intracom Defense. «Το RX-3 υιοθετεί τη διαμόρφωση blended-wing-body, έχει άνοιγμα πτέρυγας 7m και βάρος απογείωσης 260kg. Η διαμόρφωση blended-wing-body του επιτρέπει να φέρει μεγάλο ωφέλιμο φορτίο της τάξης των 50Kg με αυτονομία πτήσης 2 ώρες και όταν το ωφέλιμο φορτίο αντικατασταθεί από καύσιμο, επιτυγχάνει αυτονομία πτήσης έως και 17 ώρες», διευκρίνισε ο κ. Υάκινθος, προσθέτοντας πως «με τον πρωτοπόρο σχεδιασμό του το RX-3 ενσωματώνει όλη την σχεδιαστική εμπειρία που αποκτήθηκε από την Ομάδα κατά την ανάπτυξη του RX-1, ενώ είναι πολλά στάδια μπροστά, καθώς έχει εξαιρετικές πτητικές επιδόσεις και επιχειρησιακές δυνατότητες, απόλυτα συμβατές με τις ανάγκες της Ελλάδας».
Την τρέχουσα περίοδο το RX-3 δοκιμάζεται εντατικά στο πεδίο. Τα αποτελέσματα των δοκιμών θα δώσουν όλη την πληροφορία που απαιτείται ώστε να καταστεί το RX-3 από πειραματικό πρωτότυπο, προϊόν που θα αποφέρει έσοδα στις εταιρείες αλλά και στο ΑΠΘ από την αξιοποίηση των πνευματικών δικαιωμάτων της Ομάδας του ΑΠΘ.
Παράλληλα όμως «τρέχει» και το πρόγραμμα MPU με το αερόχημα RX-4. Η Ομάδα του ΑΠΘ πήρε το ρίσκο και έκανε ακόμη ένα μεγάλο βήμα: Σε συνεργασία με το ΔΠΘ (ρομποτική όραση του συστήματος), την MLS (σταθμός εδάφους του συστήματος) και την Geosense (ηλεκτρονικά και ηλεκτροοπτικά), ανέπτυξε ένα μικρό ευέλικτο αερόχημα σταθερής πτέρυγας, καθέτου από/προσγειώσεως. «Το RX-4 αποτελεί την πιο μεγάλη σχεδιαστική πρόκληση για την Ομάδα καθώς οι δυνατότητες κάθετης από/προσγείωσης δεν βασίζονται στην τεχνολογία των τετρακόπτερων αλλά στην χρήση ενός κεντρικού ανεμιστήρα και δύο μεταβλητής τοποθέτησης προπελών, σε μία διαμόρφωση blended-wing-body. Έχει άνοιγμα πτέρυγας 2m, αυτονομία 1 ώρα και μπορεί να φέρει ωφέλιμο φορτίο 1Kg», γνωστοποίησε ο κ. Υάκινθος.
Η συνεργασία της Ομάδας του ΑΠΘ με τις ιδιωτικές εταιρείες έδειξε τις μεγάλες δυνατότητες που μπορούν να υπάρξουν στην χώρα μας και στα συστήματα μη-επανδρωμένων συστημάτων. «Η φιλοσοφία της συνεργασίας βασίζεται στην εκτέλεση της έρευνας και την αναζήτηση της καινοτομίας από το ΑΠΘ και στην υλοποίηση και την βιομηχανοποίηση για την αγορά από τις ελληνικές εταιρείες», τόνισε ο κοσμήτορας της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ, παρατηρώντας πως «στα σχεδόν δέκα χρόνια ανάπτυξης της τεχνολογίας των μη-επανδρωμένων αεροχημάτων στο ΑΠΘ, φάνηκε ξεκάθαρα ότι για την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων η συνεργασία με τις ελληνικές εταιρείες είναι μονόδρομος, αλλά τα οφέλη αμφίδρομα».
Σημαντικό αποτέλεσμα συνεργασιών είναι άλλωστε και το πρόγραμμα LOTUS που χρηματοδοτείται από την Ε.Ε., το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας και το Υπουργείο Άμυνας της Κύπρου. Με συντονιστή την Intracom Defense και τη συμμετοχή Ελληνικών, Κυπριακών και Ευρωπαϊκών εταιρειών, η Ομάδα του ΑΠΘ ως design authority, θα σχεδιάσει ένα μη-επανδρωμένο αερόχημα με χαρακτηριστικά χαμηλού ίχνους ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας και θορύβου, το οποίο θα εξοπλιστεί με ηλεκτρονικά συστήματα και συστήματα τηλεπικοινωνιών και σταθμού εδάφους από την Intracom Defense, ενώ η κατασκευή του θα γίνει εξ’ ολοκλήρου από ανθρακονήματα από την CFT στο Κιλκίς.
«Η αρχή έγινε από το ΑΠΘ, το 2012. Από τότε η Ομάδα του ΑΠΘ στελεχώνεται συνεχώς με νέους Μηχανικούς και αναπτύσσεται δημιουργώντας νέα τεχνογνωσία στα μη-επανδρωμένα αεροχήματα. Σε ένα σύγχρονο περιβάλλον, μοντέρνων γραφειακών χώρων, στο Κέντρο Διεπιστημονικής Έρευνας και Καινοτομίας (ΚΕΔΕΚ) του ΑΠΘ, σχεδιάζει, αναπτύσσει και δοκιμάζει νέα συστήματα μη-επανδρωμένων αεροχημάτων. Με έσοδα που προσκομίζει στο ΑΠΘ και στο ΚΕΔΕΚ αλλά και με την επιμονή να παραμείνουν τα νέα λαμπρά μυαλά στην Ελλάδα και να υλοποιήσουν το όραμά τους στην πατρίδα μας», κατέληξε ο κ. Υάκινθος.
Στην Ομάδα Μη-Επανδρωμένων Αεροχημάτων συμμετέχουν: οι καθηγητές Γ. Σαββαΐδης, Π. Σεφερλής, Ε. Κριεζής, Τ. Γιούλτσης, Ε. Στυλιανίδης και οι Διπλωματούχοι Μηχανολόγοι Μηχανικοί και Ηλεκτρολόγοι Μηχανικοί – Μηχανικοί Υπολογιστών: Δρ. Π. Παναγιώτου, Π. Καπαρός-Τσάφος, Σ. Καψάλης, Δ. Μητρίδης, Θ. Δημόπουλος, Ν. Μαθιουδάκης, Σ. Δημητρίου, Χ. Παπαδόπουλος, Ε. Αλεξίου, Χ. Μπλιάμης, Ε. Γιαννάκης, Δ. Χατζηδημούλης, Α. Ψαρρός, Σ. Αντωνίου, Χ. Μερμυγκούδης, Θ. Πασσιά, Σ. Βλάχος, Κ. Γερμακόπουλος, Φ. Τσάμης, Ν. Μανθάτης.