Πολλοί καλλιτέχνες και άνθρωποι του πνεύματος συμμετείχαν ενεργά στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο του 1940, συμβάλλοντας στον αγώνα για την ελευθερία της Ελλάδας. Ποιοι ήταν οι καλλιτέχνες και ηθοποιοί που πολέμησαν το 1940 για την ελευθερία της Ελλάδας μας;
Οδυσσέας Ελύτης
Ο Οδυσσέας Ελύτης, ήταν από τους ανθρώπους του πνεύματος που κατατάχθηκε ως ανθυπολοχαγός και πολέμησε στην πρώτη γραμμή του μετώπου.
Κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας του προσβλήθηκε από τύφο και σώθηκε χάρη στη φροντίδα των γιατρών, αλλά και την αποφασιστικότητά του.
Οι εμπειρίες του αυτές, με τη βαρύτητα και το πάθος που τις περιβάλανε, επηρέασαν τη μεταγενέστερη ποίησή του και, ειδικά, τον τρόπο που διαπραγματεύτηκε την έννοια της ελευθερίας και της θυσίας στα έργα του.
Διονύσης Παπαγιαννόπουλος
Ο ηθοποιός Διονύσης Παπαγιαννόπουλος υπηρέτησε επίσης στον πόλεμο, και μάλιστα, όπως ανέφερε αργότερα σε συνέντευξή του, η εμπειρία αυτή ήταν καθοριστική και χαραγμένη στη μνήμη του.
“Δεν ξεχνιούνται όσα χρόνια και αν περάσουν. Πώς να σβήσει από τη μνήμη μου η εξόρμησις στο ύψωμα του Αγ. Αθανασίου στη Χειμάρα;
Ανεβήκαμε με χέρια και πόδια, πολεμώντας με πέτρες. Είχα, θυμάμαι, πέντε φυσίγγια επί 20 ώρες. Εκεί που είχαμε σκαρφαλώσει, δεν μπορούσαν να μας φτάσουν τα μεταγωγικά. Κι εμείς πολεμούσαμε με πέτρες”.
Ο Διονύσης Παπαγιαννόπουλος επέστρεψε ζωντανός από την πρώτη γραμμή του μετώπου και, μετά τη συνθηκολόγηση, πήρε τον δρόμο για την ιδιαίτερη πατρίδα του, το Διακοφτό. Χωρίς άλλα διαθέσιμα μέσα, διένυσε όλη τη διαδρομή με τα πόδια, δείχνοντας την αντοχή και την αποφασιστικότητά του.
Λάμπρος Κωνσταντάρας
Ο ηθοποιός Λάμπρος Κωσταντάρας τραυματίστηκε κατά τη διάρκεια μάχης το 1940. Μόλις ανάρρωσε στα μετόπισθεν, επέμεινε να επιστρέψει στην πρώτη γραμμή, ζητώντας να ξαναβρεθεί δίπλα στους συμπολεμιστές του.
Από το Μέτωπο, από αριστερά στη φωτογραφία όρθιοι: Δ. Γαλερίδης (δημοσιογράφος), Γεώργιος Καρτάλης (υπουργός), Δ. Θιβαδόπουλος ( καθηγητής), Γεώργιος Θεοτοκάς ( συγγραφέας), Συμεόνογλου (βιομήχανος) Κώστας Μάγερ (δημοσιογράφος).
Καθιστοί: Ευ. Μαγκλιβέρας (βαρύτονος), Λάμπρος Κωνσταντάρας (ηθοποιός) Κώστας Σάμιος ( τενόρος) και Τσαλίκης (έμπορος).
Γιάννης Τσαρούχης
Η φωτογραφία δείχνει τον Γιάννη Τσαρούχη, ντυμένο με στρατιωτική στολή, να κρατά μια εικόνα της Παναγίας το 1941.
Σύμφωνα με μαρτυρία του ίδιου του Τσαρούχη, που υπηρέτησε στο ελληνοαλβανικό μέτωπο το 1940, λίγο πριν το τέλος του πολέμου στην Αλβανία κυκλοφόρησε μια περίεργη ιστορία: η Παναγία λέγεται πως εμφανίστηκε σε έναν ανθυπασπιστή, ο οποίος την πέρασε για Αλβανίδα κατάσκοπο και ετοιμάστηκε να την πυροβολήσει. Εκείνη, ωστόσο, ύψωσε το χέρι της για να τον σταματήσει και του είπε… ”Μη χτυπάς. Ένα έχω να σου πω: τη Λαμπρή θα είσαστε στα σπίτια σας”.
Άμεσα δόθηκε εντολή να ανεγερθεί εκκλησία στο σημείο όπου εμφανίστηκε η Παναγία ή, πιο σωστά, να επισκευαστεί ένας παλιός μύλος που ήταν κατεστραμμένος. Ο διοικητής της μονάδας ανέθεσε σε έναν ανθυπολοχαγό να τραβήξει τη συγκεκριμένη φωτογραφία του Γιάννη Τσαρούχη.
Η εικόνα που κρατά ο Τσαρούχης απεικονίζει την Παναγία με τον Χριστό και, στο κάτω μέρος, τα θαύματά της.
Στα αριστερά της εικόνας φαίνεται ο ανθυπασπιστής που ετοιμάζεται να πυροβολήσει την Παναγία, καθώς και στρατιώτες που χτίζουν τον μύλο για να τον μετατρέψουν σε εκκλησία. Ο ίδιος ο Τσαρούχης ζωγράφισε την εικόνα, μετά από εντολή του διοικητή, ώστε να τοποθετηθεί στο τέμπλο της εκκλησίας.
