Η υπόθεση του αστέρα του φούτμπολ Ο. Τζ. Σίμπσον συγκλόνισε όχι μόνο την Αμερική, αλλά ολόκληρο τον κόσμο. Πρόκειται για ένα έγκλημα πάθους που άλλαξε το δικονομικό σύστημα των ΗΠΑ.
Ο Ο. Τζ. Σίμπσον αφέθηκε ελεύθερος τον Οκτώβριο αφού έγινε δεκτό το αίτημά του για αποφυλάκιση με όρους. Ας θυμηθούμε την μυστήρια και τραγική ιστορία του.
Τον Οκτώβριο του 1995, το Ανώτατο Δικαστήριο της κομητείας του Λος Άντζελες καταλήγει σε απόφαση για μία δίκη που απασχόλησε όσο λίγα θέματα την αμερικανική κοινωνία.
Δεν υπάρχει άνθρωπος στις ΗΠΑ που να μην έχει ακούσει κάτι για την υπόθεση O J Simpson. Ακόμη και τα παιδιά που γεννήθηκαν μετά την ανακοίνωση της ετυμηγορίας του δικαστηρίου, κάτι θα έχουν μάθει από τους γονείς τους. Όσα δικαστικά, αστυνομικά κλισέ μπορείτε να σκεφτείτε, υπάρχουν σε αυτή την ιστορία που ξεπερνά το Χόλιγουντ.
Την εξής λεπτομέρεια θα επισημάνουμε και τίποτε άλλο για το μέγεθος της: Τα βραδινά δελτία ειδήσεων των τριών μεγαλύτερων σταθμών των ΗΠΑ, αφιέρωσαν περισσότερο χρόνο στην υπόθεση απ’ ό,τι στον πόλεμο της Βοσνίας και τη βομβιστική ενέργεια στην Οκλαχόμα. Η αναδρομή μας δεν μπορεί παρά είναι περιορισμένη μια και ούτε ο ασύνορος χώρος του Ίντερνετ δεν αρκεί για την κάλυψη της.
Η δίκη έλαβε χώρα στο Ανώτατο Δικαστήριο της κομητείας του Λος Αντζελες στην Καλιφόρνια. Ο Simpson κατηγορήθηκε για τη δολοφονία της πρώην γυναίκας του Nicole Brown Simpson και του σερβιτόρου Ronald Lyle Goldman. Η διαδικασία ξεκίνησε με την ορκωμοσία των ενόρκων στις 2 Νοεμβρίου 1994, συνεχίστηκε με τις εισαγωγικές δηλώσεις στις 24 Ιανουαρίου 1995 και ολοκληρώθηκε με την ετυμηγορία στις 3 Οκτωβρίου 1995. Σε τέσσερα μέρη θα εστιάσουμε: Στην είδηση της δολοφονίας (14/6/1994), στη δίκη (όσο πιο συνοπτικά γίνεται), στην εμπλοκή των ΜΜΕ στην υπόθεση και την αλληλεπίδραση τους, και στις αλλαγές σε αστυνομικό, δικονομικό επίπεδο.
Η πρώην γυναίκα του αστέρα του φούτμπολ, O J Simpson, και 26χρονος άντρας βρέθηκαν, τη Δευτέρα το πρωί, μαχαιρωμένοι στην οικία της στο Brentwood του Λος Αντζελες. Η αστυνομία του L.A ανέκρινε το μέλος του Hall Of Fame ως πιθανό μάρτυρα. Τα ανήλικα παιδιά των Simpson κοιμόντουσαν την ώρα των δολοφονιών, λίγο πριν τα μεσάνυχτα, όπως ανακοίνωσαν οι αστυνομικοί.
Η αστυνομία δήλωσε ότι περαστικός ανακάλυψε το πτώμα της Nicole Brown Simpson, 34 ετών, πεσμένο στα σκαλοπάτια του διαδρόμου μπροστά από το συγκρότημα κατοικιών. Το πτώμα του Ronald Lyle Goldman εντοπίστηκε λίγα μέτρα μακριά μέσα σε θάμνους. Και οι δύο ήταν ντυμένοι.
O Scott Carrier, εκπρόσωπος του ιατροδικαστικού γραφείου του Λος Αντζελες, τόνισε πως τραυματισμοί από αιχμηρό αντικείμενο συνέβαλαν στον θάνατο. Φυσικά, δεν έχουν αποκλειστεί άλλες αιτίες.
Η αστυνομία είπε λίγα πράγματα για το έγκλημα, αρνούμενη να αναγνωρίσει πιθανούς υπόπτους, να δώσει πιθανό κίνητρο ή πότε ακριβώς έγινε η επίθεση. Το μόνο που ανακοινώθηκε ήταν ότι υπήρχαν σημάδια πάλης και καμία απόδειξη ότι η επίθεση έγινε στη διάρκεια ληστείας ή διάρρηξης. Η αστυνομία σε ελάχιστο χρόνο ξεκίνησε την αναζήτηση του O J Simpson. Μετά από ώρες έμαθε ότι ο αστέρας του φούτμπολ ήταν στο Σικάγο. Πότε πήγε στο Σικάγο δεν έγινε άμεσα γνωστό, αν και ο συνήγορος του Howard Weitzman δήλωσε ότι μετέβη κάποια στιγμή αργά το βράδυ της Κυριακής.
Ο Pete Phillips, γενικός διευθυντής του O’ Hare Plaza Hotel κοντά στο αεροδρόμιο O’ Hare, ανέφερε ότι ο Simpson έκανε check in στις 6:15 π.μ, ώρα Σικάγο, τη Δευτέρα, υποδεικνύοντας ότι θα μπορούσε να έχει πάρει οποιαδήποτε πτήση από το L.A μετά τις 11:30 μ.μ. την Κυριακή.
Ο Simpson είχε κάνει κράτηση τρεις-πέντε ημέρες νωρίτερα και εμφανίστηκε την ώρα που η κράτηση του είχε αναφερθεί. Έκανε check out στις 8:30 π.μ. Ο Simpson του δήλωσε ότι η εταιρία Hertz, της οποίας ήταν εκπρόσωπος, έδινε δεξίωση στο Σικάγο.
Η αστυνομία ανέφερε ότι εντόπισε τηλεφωνικά τον Simpson και αυτός πήρε αμέσως πτήση επιστροφής στο Λος Αντζελες. Λίγο μετά την άφιξη στο σπίτι του, η αστυνομία τον επισκέφτηκε και για ένα διάστημα του πέρασε χειροπέδες. Κίτρινη αστυνομική ταινία τοποθετήθηκε σε όλο τον δρόμο μπροστά από το ακίνητο του Simpson. Περίπου δύο μίλια από τον τόπο των δολοφονιών. Μετά από αίτημα του συνηγόρου του, του αφαιρέθηκαν οι χειροπέδες. Ο Simpson ήταν βλοσυρός και φορούσε παντελόνι εργασίας και ένα μπλουζάκι. Οδηγήθηκε στο αστυνομικό τμήμα.
Ο αξιωματικός Rigo Romero σημείωσε ότι προσήχθη στο πλαίσιο έρευνας και της ανάκρισης του ως πιθανού μάρτυρα. Ο συνήγορος του τόνισε ότι ο πελάτης του είναι σοκαρισμένος «και δεν έχει καμία ανάμιξη σε αυτή την τραγωδία». Μετά από δύο ώρες ο Simpson έφυγε από το αστυνομικό τμήμα.
Ο Simpson είχε χωρίσει με τη Nicole Brown όταν είχε ομολογήσει παράνομη σωματική επαφή. Η μήνυση κατατέθηκε το 1989 και φέρεται να αφορούσε βιαιοπραγία εις βάρος της. Την κλώτσησε και της είπε «θα σε σκοτώσω». Φίλοι του ζευγαριού είπαν ότι προσπαθούσαν να τα ξαναβρούν, αλλά η προσπάθεια τερματίστηκε πριν κάποιες εβδομάδες.
Το έγκλημα ανακαλύφθηκε από πεζό που κοίταξε μέσα στον περιφραγμένο χώρο του κήπου. Είδε το πτώμα της Nicole στα σκαλιά και κάλεσε την αστυνομία. Σε κοντινή απόσταση βρέθηκε και το πτώμα του Goldman. Άντρας ονόματι Jeff, ο οποίος αρνήθηκε να δώσει άλλα στοιχεία, δήλωσε ότι ζει στο απέναντι στενό από την πίσω μεριά του σπιτιού και πως είχε δει εκεί αρκετές φορές τον Simpson.
Ο Orenthal James Simpson, γνωστός τότε για τα διαφημιστικά της Hertz, τις αναλύσεις του για το Φουτμπολ στο NBC και τους ρόλους σε ταινίες όπως Οι τρελές σφαίρες, ήταν από τους πιο μεγάλους σταρ του αμερικανικού φούτμπολ.
Στις 20 Ιουνίου 1995 απαγγέλθηκαν κατηγορίες στον Simpson, ο οποίος δήλωσε όχι ένοχος και για τις δύο δολοφονίες. Όπως αναμενόταν, ο προεδρεύων δικαστής διέταξε να κρατηθεί χωρίς εγγύηση. Την επόμενη μέρα, σώμα ενόρκων κλήθηκε να καθορίσει αν θα κατηγορηθεί για τους δύο φόνους. Δύο ημέρες αργότερα, στις 23 Ιουνίου, το σώμα ενόρκων απορρίφθηκε λόγω εκτεταμένης κάλυψης των ΜΜΕ. Θεωρήθηκε ότι μπορούσε να επηρεαστεί η ουδετερότητά τους. Η Jill Shively, κάτοικος του Brentwood, κατέθεσε ότι είδε τον Simpson, τη νύχτα των φόνων, να φεύγει από το σημείο οδηγώντας με ταχύτητα. Μάλιστα, το αυτοκίνητό του παραλίγο να συγκρουστεί με ένα Nissan στη διασταύρωση Bundy και San Vicente. Άλλος μάρτυρας, ο Jose Camacho, πωλητής μαχαιριών στο Ross Cutlery, ισχυρίστηκε ότι πούλησε στον Simpson γερμανικό μαχαίρι 15 ιντσών, παρόμοιο με το όργανο του εγκλήματος, τρεις εβδομάδες πριν τις δολοφονίες. Οι δύο μάρτυρες κατηγορίες αποσύρθηκαν από την κατηγορούσα αρχή, αφού πούλησαν τις ιστορίες τους σε κίτρινου τύπου μέσα. Η Shively μίλησε για πέντε χιλιάδες δολάρια στο τηλεοπτικό σόου «Hard Copy» και ο Camacho πούλησε την ιστορία του στο «National Enquirer» για 12.500 δολάρια.
Δείτε τη στιγμή που ο Ο Τζέι Σίμπσον δοκιμάζει στο δικαστήριο τα γάντια που βρέθηκαν στον τόπο του εγκλήματος και αποδεικνύεται ότι δεν είναι το νούμερό του:
Αντί να γίνει ακρόαση ενώπιον ενόρκων, ο Simpson οδηγήθηκε σε ακρόαση πιθανής αιτίας (probable cause). Αυτή θα αποφάσιζε αν θα πάει δική με κατηγορίες διπλής δολοφονίας. Αυτό ήταν μια μικρή νίκη για την ομάδα δικηγόρων του Simpson, καθώς θα είχαν πρόσβαση σε στοιχεία όπως αυτά παρουσιάζονταν από την κατηγορούσα αρχή. Μετά το πέρας της ακροαματικής διαδικασίας, το Ανώτατο Δικαστήριο της Καλιφόρνια αποφάσισε, στις 7 Ιουλίου, ότι υπήρχαν αρκετά στοιχεία για να δικαστεί ο Simpson για τις δολοφονίες. Στις 29 Ιουλίου όταν ρωτήθηκε τι δηλώνει για τους φόνους, έσπασε την πρακτική του δικαστηρίου που θέλει τον κατηγορούμενο να λέει απλά «ένοχος» «όχι ένοχος», λέγοντας «Απολύτως, εκατό τοις εκατό όχι ένοχος». Μετά την προκαταρκτική ακρόαση, η υπόθεση μεταφέρθηκε από τη Σαν Μόνικα στο ποινικό δικαστήριο του Λος Άντζελες.
Επικεφαλής της έρευνας των φόνων ήταν ο βετεράνος αστυνομικός του τμήματος του Λος Άντζελες Tom Lange. Το 1995, η δίκη μεταδόθηκε τηλεοπτικά για 134 μέρες. Η κατηγορούσα αρχή επέλεξε να μη ζητήσει θανατική ποινή και να πάει σε ισόβια. Η έκθεση στην TV έκανε διάσημους πολλούς από τους εμπλεκόμενους, συμπεριλαμβανομένου και του προεδρεύων δικαστή Lance Ito. Η Marcia Clark, 40 ετών, αναπληρωτής εισαγγελέας, ορίσθηκε επικεφαλής της κατηγορούσας αρχής. Βοηθός της ο Αφροαμερικανός Christopher A. Darden.
Από τη στιγμή που ο Simpson ήθελε να επισπευσθούν οι διαδικασίες, οι δικηγόροι, τόσο της υπεράσπισης, όσο και οι κατήγοροι, δούλεψαν νυχθημερόν για να προετοιμάσουν τις αγορεύσεις τους. Τον Οκτώβριο 1994 ο δικαστής Ito ξεκίνησε την ακρόαση 304 υποψήφιων ενόρκων. Καθένας έπρεπε να συμπληρώσει ερωτηματολόγιο 75 σελίδων. Στις 3 Νοεμβρίου 12 ένορκοι πήραν θέση με αντίστοιχους αναπληρωτές.
Η δική ξεκίνησε στις 24 Ιανουαρίου 1995 με τηλεοπτική κάλυψη. Ο Christopher A. Darden αμφισβήτησε το γεγονός ότι ο Simpson σκότωσε την πρώην γυναίκα του λόγω ζήλιας. Η κατηγορούσα αρχή άνοιξε την υπόθεση παίζοντας τηλεφώνημα της Nicole Brown στην Αστυνομία. Η κλήση έγινε την 1η Ιανουαρίου 1989. Εκεί, εξέφραζε τον φόβο της ότι ο Simpson μπορούσε να της κάνει κακό, ενώ ακουγόταν στο βάθος να της φωνάζει. Οι κατήγοροι παρουσίασαν σειρά ειδικών μαρτύρων σχετικά με αποτυπώματα DNA, αίμα και ανάλυση ιχνών παπουτσιών, με σκοπό να αποδείξουν ότι ο Simpson βρισκόταν στον τόπο του εγκλήματος.
Γενικά, επιδίωξη των διωκτών του ήταν να εμφανίσουν πειστικά στοιχεία για σωματική κακοποίηση της Nicole. Ενας από τους δικηγόρους του Simpson διαφώνησε λέγοντας ότι ελάχιστες γυναίκες δολοφονούνται από άντρες που τους κακοποιούν. Μερικές μέρες μετά όσοι παρακολουθούσαν τη δίκη, παρατήρησαν να αναδύεται το εξής μοτίβο: Συνεχείς ενστάσεις και από τις δύο πλευρές και διαβουλεύσεις με τον δικαστή.
Ο Simpson προσέλαβε εφτά δικηγόρους. Αρκετά ισχυρούς και με υψηλό προφίλ στον χώρο. Λέγεται, ότι η αμοιβή τους κόστισε 3-6 εκατομμύρια δολάρια! Η υπερασπιστική γραμμή στηρίχτηκε στο ξεκαθάρισμα λογαριασμών. Εκτελεστές προσελήφθησαν από εμπόρους ναρκωτικών για να δολοφονήσουν τα θύματα, διότι η φίλη της Nicole, Faye Fuhrman, δεν είχε πληρώσει για τα ναρκωτικά. Οι αντίδικοι στηρίζονταν σε αποδείξεις DNA. Ισχυρίζονταν ότι ο Simpson πήγε στο σπίτι της Nicole το βράδυ της 12ης Ιουνίου 1994 με σκοπό να τη σκοτώσει.
Η υπόθεση «O J Simpson» δεν έμεινε στους τέσσερις τοίχους της δικαστικής αίθουσας. Οι κάτοικοι του Λος Αντζελες καθηλώθηκαν απ’ όσο διαδραματίστηκαν στη δίκη. Παρακολούθησαν ένα από τα πιο αξιοσημείωτα θεάματα του 20ου αιώνα. Η θέαση ήταν καθημερινή και σε κάθε μέρος. Επηρέασε σημαντικά τον τομέα οπτικοακουστικής κάλυψης δικών. Τη στιγμή που ξεκινούσε η δίκη Simpson, και ήδη είχε δημιουργήσει αντιπαραθέσεις λόγω της τηλεοπτικής της κάλυψης, το δικαστικό συνέδριο των ΗΠΑ, το οποίο ορίζει την πολιτική του ομοσπονδιακού δικαστικού συστήματος, ψήφισε ενάντια στην επέκταση του πιλοτικού προγράμματος τοποθέτησης καμερών σε επιλεγμένες δικαστικές αίθουσες. Μη ομοσπονδιακοί δικαστές οι οποίοι είχαν τη δυνατότητα να επιτρέψουν κάμερες σε δίκες τους, επέλεξαν να μη το κάνουν εξ αιτίας της δίκης Simpson. Αρκετοί του δικαστικού χώρου υποστήριξαν ότι «δεν θέλουμε πάλι κάτι σαν την υπόθεση OJ».
Η υπόθεση «O J Simpson» έμεινε στα τηλεοπτικά και δικαστικά χρονικά. Όχι όμως με τις ίδιες αναλογίες. Μπορεί να «παγίδευσε» τους τηλεθεατές και τα ΜΜΕ, εντούτοις ο αντίκτυπος σε δικονομικό, αστυνομικό επίπεδο δεν ήταν ίδιος. Σίγουρα, όμως, υπήρξε. Τα νομικά παθήματα της υπόθεσης βοήθησαν στον εκσυγχρονισμό της υποδομής της ποινικής δικαιοσύνης τους Λος Αντζελες. Επιπλέον, προσέφερε χρήσιμα μαθήματα σε κατήγορους, αστυνομικούς, εγκληματολόγους και δικαστές.
Ο πρώην εισαγγελέας Steve Cooley τόνισε «πώς η ήττα για την κατηγορούσα αρχή ήταν βιβλικών διαστάσεων. Σήμερα χρησιμοποιούμε την υπόθεση αυτή για να δείξουμε πώς πρέπει να αντιμετωπίζονται υψηλού επιπέδου υποθέσεις». Οσον αφορά στο αστυνομικό πεδίο, αναδείχθηκαν αδυναμίες στον τομέα διαχείρισης και προσκόμισης αποδεικτικών στοιχείων. Γι’ αυτό και υπήρξε στροφή σε νέες διαδικασίες και επενδύσεις σε εγκληματολογικά εργαστήρια υψηλής τεχνολογίας.
Την 3η Οκτωβρίου 1995, στις 10 π.μ., οι ένορκοι έφτασαν σε απόφαση. Όχι ένοχος. Πριν την ετυμηγορία, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Bill Clinton, ενημερώθηκε για μέτρα ασφαλείας σε περίπτωση που ξεσπούσαν ταραχές. Εκτιμάται ότι 100 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως σταμάτησαν εκείνη την ώρα ό,τι έκαναν για να δουν ή να ακούσουν την απόφαση. Χάθηκαν τόσες εργατοώρες οι οποίες στοίχισαν 480 εκατομμύρια δολάρια.
Μετά την ετυμηγορία, δημοψήφισμα των «L.A Times» αποκάλυψε την αντίδραση των κατοίκων του Λος Άντζελες και τη φυλετική πόλωση που υπήρξε. Το 77% των μαύρων συμφώνησαν με την απόφαση, ενώ το 65% των λευκών διαφώνησε.